Εργογραφία

Σύντομο Βιογραφικό

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος (2 Σεπτεμβρίου 1901 - 3 Αυγούστου 1975) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος. φωτογράφος και ψυχαναλυτής. Γεννημένος στη Μπράιλα της Ρουμανίας, εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1902 και αργότερα σπούδασε φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία στο King's College του Λονδίνου. Την περίοδο 1926-1931 έζησε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τον κύκλο των υπερρεαλιστών και ασχολήθηκε ενεργά με την ψυχανάλυση, κοντά στον ιδρυτή της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας του Παρισιού, René Laforgue. Το 1931 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας την πρώτη εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα το 1935.

Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του '30 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, πιστός στο κίνημα όσο κανένας άλλος Έλληνας συγγραφέας, καθώς και ο πρώτος που άσκησε την ψυχανάλυση στον ελληνικό χώρο, ασκώντας την ψυχαναλυτική πρακτική κατά την περίοδο 1935-1951. Χαρακτηρίζεται ως ένας από τους κατεξοχήν «οραματιστές ποιητές», κατέχοντας περίοπτη θέση στον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, παρά τη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκε αρχικά το έργο του. Από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζει η πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο Υψικάμινος, ως το πρώτο αμιγώς υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα, ενώ ανάμεσα στα πεζά έργα του διακρίνεται το τολμηρό ερωτογράφημα Ο Μέγας Ανατολικός, που προκάλεσε αντιδράσεις για την ελευθεροστομία και το ερωτικό περιεχόμενό του. Σημαντικό τμήμα του έργου του εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Ο Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στη Μπράιλα της Ρουμανίας. Οι γονείς του απέκτησαν τρία ακόμη αγόρια, τον Μαρή, τον Δημοσθένη που πέθανε νέος και τον Κίμωνα. Ο πατέρας του, Λεωνίδας Ανδρ. Εμπειρίκος ήταν εφοπλιστής, γόνος παλαιάς οικογένειας ναυτικών με καταγωγή από την Άνδρο. Μαζί με τους αδελφούς του Μιχάλη και Μαρή Εμπειρίκο, υπήρξε ιδρυτής της Εθνικής Ατμοπλοΐας Ελλάδος (1909-1935), της Embiricos Brothers, της Byron Steamship Co. Ltd. καθώς και άλλων εταιρειών. Υπήρξε βουλευτής Άνδρου των πρώτων κυβερνήσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου και υπουργός Επισιτισμού 1917-1918 της κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης. Η μητέρα του Ανδρέα Εμπειρικού, Στεφανία, ήταν κόρη του Λεωνίδα Κυδωνιέως από την Άνδρο και της Ρωσίδας Σοφίας Σολωμονίδος Κοβαλένκο, από το Κίεβο. Το 1902 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου και έξι χρόνια αργότερα στην Αθήνα. Την περίοδο 1912-17 φοίτησε στο γυμνάσιο της Σχολής Μακρή και στη συνέχεια υπηρέτησε τη θητεία του στο ναυτικό. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, αλλά σύντομα διέκοψε τις σπουδές του και μετακόμισε στη Λωζάννη, όπου είχε εγκατασταθεί η μητέρα του μετά τον χωρισμό της από τον πατέρα του. Εκεί παρακολούθησε οικονομικά μαθήματα στο πανεπιστήμιο και έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Ο Οδυσσέας Ελύτης αναφέρει για τα πρώιμα ποιητικά του έργα πως «η συναισθηματική του εκτόνωση σε στίχους είχε αρχίσει τόσο πρόωρα που σε ηλικία είκοσι χρονών να διαθέτει ήδη στο ενεργητικό του ένα πλήθος ποιήματα γραμμένα πάνω στα χνάρια των ποιητών που κάθε φορά τον γοήτευαν περισσότερο, κατ'εξοχήν του Κωστή Παλαμά».

Την περίοδο 1921-25 εργάστηκε στην οικογενειακή ναυτιλιακή εταιρεία Byron Steamship Co. Ltd.  Λονδίνου και παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία. Το 1926 ήρθε σε διάσταση με τον πατέρα του και ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου αποφάσισε να ασχοληθεί με την ψυχανάλυση. Κοντά στον René Laforgue, ο οποίος υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρισίων, έκανε προσωπική και διδακτική ανάλυση. Συνδέθηκε με αρκετούς Γάλλους ψυχαναλυτές, μεταξύ αυτών και ο Φρουά Γουιτμάν, ο οποίος είχε ενδιαφέρον για τη μοντέρνα ποίηση και αργότερα, το 1933 έφερε σε επαφή τον Εμπειρίκο με την ομάδα των υπερρεαλιστών.

Ο Εμπειρίκος επέστρεψε στην Ελλάδα το 1931 και εργάστηκε για ένα διάστημα στα ναυπηγεία του πατέρα του, πριν παραιτηθεί έχοντας αποφασίσει να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία και την ψυχανάλυση. Στις 25 Ιανουάριου του 1935 έδωσε μία ιστορικά σημαντική διάλεξη «Περί σουρεαλισμού» στη Λέσχη Καλλιτεχνών εισάγοντας ουσιαστικά τον υπερρεαλισμό στον ελληνικό χώρο. Για τον αντίκτυπό της ο Ελύτης έγραψε πως η διάλεξη έγινε «μπροστά σε μερικούς βλοσυρούς αστούς που άκουγαν, φανερά ενοχλημένοι, ότι εκτός από τον Κονδύλη και τον Τσαλδάρη υπήρχαν και άλλοι ενδιαφέροντες άνθρωποι στον κόσμο, που τους έλεγαν Φρόυντ ή Μπρετόν».

Τον Μάρτιο του ίδιου έτους εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο Υψικάμινος, η οποία περιείχε 63 πεζόμορφα ποιήματα και τυπώθηκε από τις εκδόσεις «Κασταλία». Την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ελύτη, με τον οποίο επισκέφτηκε το σπίτι του ζωγράφου Θεόφιλου στη Μυτιλήνη. Από το 1935 άρχισε να ασκεί την ψυχανάλυση ως επάγγελμα, αναγνωρισμένος από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση ως «διδάσκων ψυχαναλυτής», ενώ παράλληλα αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία, συνεχίζοντας τις προσπάθειες διάδοσης και υπεράσπισης του υπερρεαλισμού. Την περίοδο 5-29 Μαρτίου του 1936 οργάνωσε στο σπίτι του την «Επίδειξη σουρεαλιστικών έργων», η οποία περιλάμβανε έργα των Μάξ Έρνστ, Όσκαρ Ντομίνγκεζ, Υβ Ταγκό, Βικτόρ Μπραουνέρ και άλλων ζωγράφων, σπάνια βιβλία, πρώτες εκδόσεις υπερρεαλιστών, τα μανιφέστα του κινήματος και φωτογραφικό υλικό. Είχε προηγηθεί μια αποτυχημένη προσπάθεια έκδοσης ενός περιοδικού εντύπου για τον υπερρεαλισμό μαζί με τον Νίκη Καλαμάρη (Νικόλας Κάλας), Ο Θίασος, στο οποίο θα συμμετείχε και ο Ελύτης. Το 1938 εξέδωσε με τον Καλαμάρη το τεύχος Υπερ(ρ)εαλισμός Α΄ όπου μετέφρασε κείμενα του Αντρέ Μπρετόν. Ποιήματα από τη συλλογή του, Ενδοχώρα δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό Νέα Γράμματα. Παράλληλα, έως και το 1939, πραγματοποιούσε τακτικά ταξίδια στη Γαλλία, προκειμένου να διατηρεί τις επαφές του με τους Γάλλους υπερρεαλιστές και ψυχαναλυτές.

Σε νεαρή ηλικία ο Εμπειρίκος ενστερνίστηκε τον Μαρξισμό ενθουσιασμένος από τη Ρωσική Επανάσταση. Ο ίδιος είχε δηλώσει σχετικά ότι «…παλαιότερα είχα απόλυτα προσχωρήσει στον μαρξισμόν. Είχα βαθύτατα συγκινηθεί από τη ρωσική επανάσταση κλπ». Οι πρώιμες ρομαντικές απόψεις του για το μαρξισμό και την Οκτωβριανή Επανάσταση αποτυπώνονται σε έξι ποιητικά σχεδιάσματα, τα περισσότερα από τα οποία παρέμειναν ημιτελή. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μη-υπερρεαλιστικά ποιήματά με τίτλο Κόκκινο Τραγούδι και Σκηνές μελλοντικών γεγονότων, τα οποία παρελήφθησαν στην συλλογή 1934. Προϊστορία ή Καταγωγή, στην έκδοση του 2014. Στη συλλογή αυτή που επρόκειτο να δημοσιεύσει το 1934, περιλαμβάνεται και το ποίημα Το θέαμα του Μπογιατιού σαν κινούμενου τοπίου, το πιο υμνητικό ποίημα για την Ρωσική Επανάσταση και τη Σοβιετική Ρωσία στα ελληνικά γράμματα. Η μη έκδοση της συλλογής αυτής οφείλεται στην πύκνωση των σχέσεων του με τους υπερρεαλιστές στο Παρίσι κατά την διάρκεια του 1934 και την συμμέτοχη του στην ομάδα τους. Αντί αυτής της συλλογής δημοσιεύει την Υψικάμινο το Μάρτιο του 1935 για να είναι η πρώτη εκδοτική πράξη του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Ο Εμπειρίκος ακολουθεί τους υπερρεαλιστές στη διάστασή τους με την Γ’ Διεθνή μετά το συνέδριο των συγγραφέων Για την Προάσπιση της Κουλτούρας, που έγινε στο Παρίσι τον Ιούνιο του 1935. Μαζί με τον Καλαμάρη ακολουθούν τους υπερρεαλιστές ως αριστερή αντιπολίτευση του Κουμμουνιστικού Κόμματος και συμμετέχουν στης αρχικές δραστηριότητες της Contre-Attaque, στην οποία συμμετέχει ολόκληρη η υπερρεαλιστική ομάδα, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν και ο Bataille. Αποχωρεί στις αρχές του 1936 ακολουθώντας τον Μπρετόν. Την Άνοιξη του 1938 σε ένα γράμμα του στον Κάλλας δηλώνει ότι εγκαταλείπει «την Αριστερή Αντιπολίτευση και τους μπολσεβίκους όλων των αποχρώσεων». Η διάστασή του έγινε ακόμα μεγαλύτερη μετά από ένα αναπάντεχο γι' αυτόν γεγονός, τη σύλληψή του από τον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό, κατά τα Δεκεμβριανά, στις 31 Δεκεμβρίου. Αφότου πέρασε από ανάκριση, οδηγήθηκε μαζί με άλλους ομήρους που σχημάτιζαν Φάλαγγα, στο χωριό Κρώρα. αλλά κατάφερε να δραπετεύσει στη Θήβα και από εκεί να επιστρέφει στην Αθήνα. Αυτή η εμπειρία ανήκει στη βάση της συγγραφής του Μέγα Ανατολικού που κατά μία ερμηνεία συμβολίζει μεταξύ άλλων και την άρνηση οποιασδήποτε κρατικής μορφής κομμουνισμού. Η σχέση του Εμπειρικού με την Αριστερά ανανεώθηκε λίγα χρόνια αργότερα, επηρεασμένος μεταξύ άλλων από το κίνημα των μπήτνικς αλλά και της Νέας Αριστεράς στην Αμερική, με αποτέλεσμα να ξαναγίνει αριστερός, όχι όμως και κομμουνιστής.

Το 1940 παντρεύτηκε την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου με την οποία χώρισε το 1944. Στο διάστημα της Κατοχής ο Εμπειρίκος οργάνωνε στο σπίτι του συγκεντρώσεις φίλων λογοτεχνών, όπου διαβάζονταν αποσπάσματα των έργων τους, καθώς και άλλων νέων συγγραφέων. Αρχικά οι συναντήσεις αυτές αφορούσαν λίγους στενούς φίλους του Εμπειρικού, ωστόσο σύντομα διευρύνθηκαν και έφθασαν να περιλαμβάνουν έναν ευρύ κύκλο καλλιτεχνών, με συμμετοχή ποιητών όπως ο Νίκος Γκάτσος, ο Νίκος Εγγονόπουλος. ο Νάνος Βαλαωρίτης και άλλοι. Το 1945 άρχισε να γράφει το τολμηρό μυθιστόρημα Ο Μέγας Ανατολικός, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε τα κείμενα Ζεμφύρα ή Το μυστικό της Πασιφάης και Βεατρίκη ή Ένας έρωτας του Buffalo Bill. Δημοσίευσε επίσης ένα κείμενο για τον Νίκο Εγγονόπουλο στο περιοδικό Τετράδιο με τίτλο «Νικόλαός Εγγονόπουλος ή το Θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου», ενώ τυπώθηκε και η Ενδοχώρα. από τις εκδόσεις του περιοδικού Τετράδιο. Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά το 1947 και το 1948 συμμετείχε στην πρώτη ελληνική ψυχαναλυτική ομάδα με τους Γιώργο Ζαβιτζιάνο και Δημήτρη Κουρέτα, τους οποίους είχε αναλύσει. Την ίδια χρονιά σημειώθηκε ο θάνατος του πατέρα του στη Γενεύη. Το 1950 γίνεται πλήρες μέλος (membre adhèrent) της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας των Παρισίων (SPP) μετά την δημοσίευση στην Revue Française de Psychanalyse του κειμένου του Μια περίπτωση ιδεοψυχαναγκαστικής νευρώσεως με πρόωρες εκσπερματίσεις (στα γαλλικά). Το 1951 υποχρεώθηκε να κλείσει το ψυχαναλυτικό γραφείο του και εγκαταστάθηκε με την γυναίκα του στο Παρίσι, αφού συμμετείχε στο διεθνές ψυχαναλυτικό συνέδριο του Άμστερνταμ. Είχε συμμετάσχει στα διεθνή ψυχαναλυτικά συνεδρία των Παρισίων 1938 και της Ζυρίχης 1948 και 1949. Τέλος του 1953 επέστρεψε στην Ελλάδα οπού μέχρι την γέννηση του γιού του Λεωνίδα το 1957, έζησε για μεγάλα διαστήματα στην Άνδρο.

Το 1960 δημοσίευσε ένα μέρος από τα ποιητικά υπερρεαλιστικά πεζά του κείμενα γραμμένα μεταξύ 1936-1946 με τίτλο Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία . Τα υπόλοιπα δημοσιεύθηκαν μόλις το 2018 με τον τίτλο Οι Κύκλοι του Ζωδιακού.

Το 1962 μαζί με τον Ελύτη και το Γιώργο Θεοτοκά ταξίδεψαν στην Σοβιετική Ένωση ύστερα από πρόσκληση του Συνδέσμου ΈΣΣΔ - Ελλάς, προκειμένου να έρθουν σε επαφή με τους πνευματικούς ανθρώπους της Σοβιετικής Ένωσης και να αποκτήσουν νέα εικόνα για τα δρώμενα στη χώρα. Ο Εμπειρίκος κατέγραψε τις εμπειρίες του σε ημερολόγιο και έγραψε ποιήματα σχετικά με τη Σοβιετική Ένωση.

Το 1963 πραγματοποίησε μια ομιλία αφιερωμένη στον Νίκο Εγγονόπουλο στην αίθουσα του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ινστιτούτου, με την ευκαιρία της ατομικής έκθεσης του ζωγράφου. Τον ίδιο χρόνο συμμετείχε στην εκδοτική επιτροπή του πρωτοποριακού περιοδικού Πάλι με τον Νάνο Βαλαωρίτη, όπου και δημοσίευσε την νουβέλα του Αργώ ή Πλούς Αεροστάτου (1964-1965). Τον επόμενο χρόνο ολοκλήρωσε το μακροσκελές επικό ποίημα Η άσπρη φάλαινα (παραλλαγαί στο μέγα θέμα του Moby-Dick του Hetman Melville), απόσπασμα του οποίου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Συντέλεια (1991), ενώ τρία χρόνια αργότερα ξεκίνησε τη συγγραφή του [Άρμαλα ή] Εισαγωγή σε μία πόλι, κείμενο που θα αποτελούσε την εισαγωγή ενός νέου μυθιστορήματος, το οποίο όμως δεν ολοκληρώθηκε. Στις 26 Ιανουάριου 1971 έδωσε διάλεξη στο Κολλέγιο Αθηνών για τη μοντέρνα ποίηση και το 1973 μίλησε για το έργο του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τη χρονιά αυτή σημειώθηκε και ο θάνατος της μητέρας του. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος πέθανε στην Κηφισιά στις 3 Αυγούστου 1975, σε ηλικία 74 ετών, από καρκίνο του πνεύμονα. Μετά τον θάνατό του, εκδόθηκαν οι ποιητικές συλλογές Οκτάνα (1980) και Αι Γενεαί Πάσα. Η Σήμερον ως Αύριον και ως Χθες (1984), το μυθιστόρημα Ο Μέγας Ανατολικός (1990-1992) σε οκτώ τόμους, το μακρύ ποίημα ΕςΕςΕςΕρ-ΡΩΣΣΙΑ (1995), η Διάλεξη Περί Σουρρεαλισμού (2009), η τριλογία Τα Χαϊμαλιά του Έρωτα και των Αρμάτων (2012), η ποιητική συλλογή 1934. Προϊστορία ή Καταγωγή (2014), Οι Κύκλοι του Ζωδιακού (2018) και άλλα ανέκδοτα έργα. Το 2001, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του, τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου με τον εορτασμό του Έτους Εμπειρικού, που συνοδεύτηκε από πολυάριθμες τιμητικές εκδηλώσεις, με σκοπό την επανεξέταση και προβολή του έργου του. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων αυτών δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά τα ψυχαναλυτικά του κείμενα και το λεύκωμα, μέρος του φωτογραφικού του έργου, που συνόδευε την έκθεση φωτογραφιών με τίτλο Ο Φωτοφράκτης, καθώς και το μικρό βιβλίο με το ημερολόγιο και της φωτογραφίες από το ταξίδι στην Ρωσία. Το 2004 εκδόθηκε το λεύκωμα φωτογραφιών από την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Άνδρο, που συνόδευσε την έκθεση φωτογραφιών στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου με τίτλο Η Άνδρος του Ανδρέα Εμπειρικού (2004).

Εργογραφία

Λογοτεχνία:     Η εμφάνιση του Εμπειρικού στα ελληνικά γράμματα έγινε το 1935, με την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του Υψικάμινος, η οποία κυκλοφόρησε σε διακόσια ή διακόσια πενήντα αντίτυπα που εξαντλήθηκαν. Κατά τον ίδιο, το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού προκλήθηκε διότι το έργο θεωρήθηκε «σκανδαλώδες», γραμμένο από έναν παράφρονα. Η Υψικάμινος έχει χαρακτηριστεί ως το πρώτο δημοσιευμένο υπερρεαλιστικό ποιητικό κείμενο στην Ελλάδα, το οποίο αντιπροσωπεύει την κατεξοχήν «λυρική» περίοδο του Εμπειρικού. Κατά τον ίδιο τον Εμπειρικό υπήρξε η πρώτη πραγματική εκδήλωση και πράξη του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Η συλλογή περιέχει 63 πεζόμορφα ποιήματα, μικρής έκτασης και χαρακτηρίζεται από την ιδιοτυπία της γλώσσας του Εμπειρικού, με λόγιους τύπους και σχηματισμούς. Η δεύτερη ποιητική συλλογή του, Ενδοχώρα, εκδόθηκε δέκα χρόνια αργότερα, αν και η έκδοσή της είχε αναγγελθεί από το 1937. Περιέχει 112 ποιήματα, γραμμένα την περίοδο 1934-37 και χαρακτηρίζεται από εμφανείς διαφορές σε σύγκριση με την Υψικάμινο, τόσο στη μορφή των ποιημάτων όσο και στη «λογικότερη» χρήση της γλώσσας και τη συνακόλουθη θεματική τους καθαρότητα. Χαρακτηρίζεται ακόμα ως έργο στο οποίο επιχειρείται η σύζευξη του υπερρεαλισμού με την ελληνική λαϊκή παράδοση. Σε αντίθεση με την Υψικάμινο που αντιμετωπίστηκε με ειρωνεία και χλευασμό από τους περισσότερους κριτικούς, η Ενδοχώρα επαινέθηκε και υπήρξε δημοφιλέστερη, ωστόσο και οι δύο συλλογές άσκησαν αποφασιστική επίδραση σε σύγχρονους λογοτέχνες, κυρίως στον Οδυσσέα Ελύτη, στον Νικόλαο Κάλα, στον Νίκο Γκάτσο και στον Νίκο Εγγονόπουλο.

Το 1960 τυπώθηκαν τα Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία, έργο που από τον τίτλο του μαρτυρά τον μυθοποιητικό χαρακτήρα του. Γράφτηκε κατά τη δεκαετία 1936-46 και ορισμένα αποσπάσματά του δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Νέα Γράμματα πριν την έκδοση του. Αποτελείται από τρεις ενότητες που τιτλοφορούνται Μυθιστορίαι. Τα γεγονότα και εγώ και Πρόσωπα και Έπη αντίστοιχα, περιέχοντας αφηγηματικά κείμενα σχετιζόμενα περισσότερο με τον πεζό λόγο. Οι μυθιστορίες ανακαλούν το ρομάντζο των ελληνιστικών χρόνων και το ερωτικό ιπποτικό μυθιστόρημα των Βυζαντινών, ενώ η δεύτερη ενότητα της συλλογής αποτελείται από μυθοποιημένες ιστορίες με κεντρικό πρωταγωνιστή ή αφηγητή τον συγγραφέα τους. Στη μεγαλύτερη σε έκταση ενότητα Πρόσωπα και Έπη, οι εξιστορήσεις επικεντρώνονται γύρω από ιστορικά πρόσωπα ή μυθολογικά θέματα, μαρτυρώντας τη στροφή του Εμπειρικού στην ελληνική παράδοση και λογοτεχνία.

Εκδοτικά μεταγενέστερο των Γραπτών υπήρξε το πρώτο μεγάλο αφηγηματικό κείμενο του Εμπειρικού, με τίτλο Αργώ ή Πλους αεροστάτου. Δημοσιεύτηκε σε συνέχειες το 1964-65 στο περιοδικό Πάλι και μεταφράστηκε τον ίδιο χρόνο από τον Μισέλ Σονιέ (Michel Saunier) στο γαλλικό περιοδικό Mercure de France. Η έκδοσή του συνέβη με σημαντική καθυστέρηση το 1980. Η συγγραφή της Αργώ τοποθετείται πριν τη συλλογή των Γραπτών ή τουλάχιστον παράλληλα με αυτή. Το έργο πραγματεύεται δύο παράλληλες ερωτικές ιστορίες και φέρει πιο καθαρά δείγματα της μεταγενέστερης πορείας που ακολούθησε ο Εμπειρίκος, σε ότι αφορά την διακήρυξη ενός κοσμικού και ιδεολογικού συστήματος για τη δημιουργία ενός ελεύθερου, αταξικού και ερωτικά απελευθερωμένου κόσμου. Η ποιητική συλλογή Οκτάνα εκφράζει επίσης ένα συγκροτημένο φιλοσοφικό και κοσμικό σύστημα, πραγματευόμενη τον έρωτα, το θάνατο και το όραμα ενός νέου κόσμου ως βασικά θέματα. Αποτελείται από 31 πεζά κείμενα, λυρικής διάθεσης, τα οποία καλύπτουν μία μεγάλη χρονική περίοδο, γραμμένα από το 1942 μέχρι το 1965. Στο κείμενο της συλλογής με τίτλο Όχι Μπραζίλια μα Οκτάνα (1965), ο Εμπειρίκος αναφέρεται στη δημιουργία μίας νέας πόλης που θα ονομαστεί Οκτάνα συνοψίζοντας τις αρχές μιας «ερωτικής, φροϋδικής φιλοσοφίας»  επικεντρωμένης στη σεξουαλική επιθυμία και με προτεραιότητα στην καθαρά πνευματική λειτουργία της ποίησης. Η Οκτάνα έχει χαρακτηριστεί ως η υπέρτατη διακήρυξη του Εμπειρικού και οριακό πιστεύω του, ενώ όπως ο ίδιος ο Εμπειρίκος τονίζει, αποτελεί μια ουτοπική παγκόσμια πολιτεία «Όχι πολιτικής μα ψυχικής ενότητος με ανέπαφες τις πνευματικές και εθνικές ιδιομορφίες εκάστης εθνικής ολότητος,  εις μίαν πλήρη και αρραγή αδελφοσύνη εθνών, λαών και ατόμων, με πλήρη σεβασμό έκαστου». Στην ίδια συλλογή περιέχονται τέσσερα πεζά ποιήματα, γραμμένα την περίοδο 1963-64, με αναφορές σε ποιητές της μπητ γενιάς, που φανερώνουν την ιδεολογική του συγγένεια με τα ειρηνιστικά αλλά και αναρχικά κηρύγματά της. Στο ποίημα Οι Μπεάτοι ή της μη συμμορφώσεως οι Άγιοι, ο Εμπειρίκος αναφέρεται εκτενώς σε λογοτεχνικούς ομοϊδεάτες του ή άλλες μορφές που του άσκησαν επίδραση, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων τους ΤΖακ Κέρουακ, Άλλεν Γκίνσμπεργκ, Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Σίγκμουντ Φρόυντ, Καρλ Μαρξ, Χένρυ Μίλλερ, Φρίντριχ Νίτσε, Βίκτωρ Ουγκώ, Άγγελο Σικελιανό, Βλαντίμιρ Λένιν και Κωνσταντίνο Π. Καβάφη. Ο τίτλος αποτελεί ταυτόχρονη αναφορά στους ποιητές μπητ (beat), αλλά και στο λατινικό beati (= ευλογημένοι, μακάριοι).

Το 1984 εκδόθηκε η ποιητική συλλογή Αι Γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως αύριον και ως χθες. Οι πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη μίας συλλογής με τον τίτλο Η Σήμερον ως αύριον και ως χθες δόθηκαν για πρώτη φορά στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Τραμ (1976), όπου δημοσιεύτηκε το ποίημα της συλλογής με τίτλο Στο φως της πανηγυρικής αυτής ημέρας, χρονολογημένο το 1966. Ποιήματα από την ίδια συλλογή δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά το 1965 στο περιοδικό Πάλι (τχ 5, σελ. 336-342). Θεωρείται πως η συλλογή συγκροτήθηκε την περίοδο 1965-72, χωρίς όμως να εγκαταλείψει ο Εμπειρίκος το χειρόγραφό του μέχρι το τέλος της ζωής του. Η μορφή και η θεματολογία του έργου βρίσκεται πλησιέστερα σε εκείνες της Ενδοχώρας. Το μοναδικό μυθιστόρημα του Ανδρέα Εμπειρικού, το οκτάτομο έργο Ο Μέγας Ανατολικός, δημοσιεύτηκε την περίοδο 1990-92 και συνιστά ένα από τα πλέον τολμηρά και ογκώδη μυθιστορήματα της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Εμπειρίκος επεξεργάστηκε το έργο από το 1945 σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του, αν και ελάχιστες μαρτυρίες γι’ αυτό ή αποσπάσματά του εμφανίστηκαν δημόσια μέχρι την έκδοσή του. Χαρακτηρίστηκε ως το μείζον έργο του και έγινε αποδεκτό με άκρατο ενθουσιασμό ή βίαιη επίκριση, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εξαιτίας της ελευθεροστομίας του και του ερωτικού περιεχομένου του. Το 1995, με αφορμή τα είκοσι χρόνια από τον θάνατό του, εκδόθηκε αυτοτελώς το ποίημα Ες-ες-ες-ερ Ρωσία, το οποίο αποτελεί ένα είδος χρονικού της επίσκεψής του στη Ρωσία, το Δεκέμβριο του 1962. Το ποίημα είναι αξιοσημείωτο ως πηγή αυτοβιογραφικών στοιχείων, πολιτικό σχόλιο της εποχής στην οποία γράφτηκε, αλλά και ως ιστορικό ντοκουμέντο. Το 1998 εκδόθηκε το πεζό Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης, έργο που εντάσσεται στα πλαίσια μιας ανέκδοτης τριλογίας του Εμπειρικού με τίτλο Τα Χαϊμαλιά του Έρωτα και των Αρμάτων, στην οποία περιλαμβάνονται η Αργώ ή Πλους αεροστάτου και το πεζό Βεατρίκη ή Ο Έρωτας του Buffalo Bill. Η συγγραφή της Ζεμφύρας ολοκληρώθηκε στις 15 Ιουνίου του 1945, όπως δηλώνεται στο τέλος του έργου, δεν γνωρίζουμε όμως πότε άρχισε. Μαζί με την Αργώ θεωρείται «δορυφόρος» του Μεγάλου Ανατολικού, μεταφέροντας σε σμίκρυνση τη μεγάλη τοιχογραφία του τελευταίου, αν και ως κείμενα διατηρούν την ανεξαρτησία τους, διαθέτοντας πρωτότυπα θέματα. Η Ζεμφύρα πραγματεύεται τον έρωτα ενός λιονταριού και της θηριοδαμάστριάς του, θέμα που μπορεί να ανιχνευτεί για πρώτη φορά στο ποίημα Λέοντες ωρυόμενοι επί στήθους παρθένου της Υψικαμίνου. Ο ελληνικός μύθος της Πασιφάης, που υπήρξε βασίλισσα της Κρήτης και μητέρα του Μινώταυρου, απασχόλησε ελάχιστα τους νεότερους Έλληνες ποιητές, ωστόσο ο Εμπειρίκος τον συνέδεσε με το κεντρικό θέμα του έργου του, που αφορά στον παρά φύση έρωτα της Ζεμφύρας. Το 2004 και 2006 ανακαλύφθηκε το χαμένο προπολεμικό αρχείο του Εμπειρικού, το οποίο περιλαμβάνει φωτογραφίες και επιστολές, μια εκδοχή της Ενδοχώρας και των Γραπτών. την μοναδική σωζόμενη, δακτυλογραφημένη μορφή της Υψικαμίνου, το κείμενο της περίφημης διάλεξης Περί Σουρρεαλισμού, αλλά και τα προ του 1935 ποιήματα, τα οποία συγκροτούν μια συλλογή με τίτλο Προϊστορία ή Καταγωγή. Το τελευταίο εύρημα φέρει ειδικό βάρος, διότι μαζί με τις επιστολές φανερώνει τις Παλαμικές και Ψυχαρικές επιρροές του Εμπειρίκου και τις πρώιμες απόψεις του πάνω στην γλώσσα και την ποίηση προ της σύνδεσής του με το υπερρρεαλιστικό κίνημα. Το 2018 δημοσιεύεται το αυτολογοκριμένο μέρος του βιβλίου Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία (1960), με τίτλο Οι Κύκλοι του Ζωδιακού. Αυτά τα κείμενα φανερώνουν για πρώτη φορά την σχέση του Εμπειρικού με τα συνταρακτικά γεγονότα της εποχής: την άνοδο του ναζισμού και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς και την μεγάλη του φιλία με τον Νίκη Καλαμάρη. Η συγγραφή του βιβλίου αυτού συμπίπτει με τα πρώτα χρόνια της εξάσκησης της ψυχανάλυσης από τον Εμπειρίκο.

Ψυχανάλυση

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος υπήρξε ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής, που εξάσκησε την ψυχανάλυση κατά την περίοδο 1935-50, σε μία εποχή απαξίας της, εκ μέρους της ελληνικής διανόησης με μοναδική εξαίρεση τον Άγγελο Κατακουζηνό, τον περίφημο νευρολόγο-ψυχίατρο που τον υποστήριξε θερμά. Υπήρξε επίσης ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής που αναγνωρίστηκε από τη Γαλλική Ψυχαναλυτική Εταιρεία σαν συνδεδεμένο μέλος (membre affilié), και κατ' επέκταση από την Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση, ως «διδάσκων ψυχαναλυτής». Μαζί με τον ψυχαναλυτή και ιδρυτή της ισπανόφωνης υπερρεαλιστικής ομάδας, Άλντο Πελεγκρίνι (1903-73), αποτελούν μοναδικές περιπτώσεις εισηγητών της ψυχανάλυσης και υπερρεαλιστικών ομάδων ταυτόχρονα.

Η ενασχόλησή του Εμπειρικού με την ψυχανάλυση ξεκίνησε την περίοδο των σπουδών του στη Γαλλία, κατά την οποία συνδέθηκε με τον Ρενέ Λαφόργκ, έναν από τους ιδρυτές της γαλλικής ψυχανάλυσης. Αναλύθηκε τρία χρόνια στον Λαφόργκ και ήρθε σε επαφή με πολλούς Γάλλους ψυχαναλυτές. Ως εισηγητής της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα, ξεκίνησε να την εξασκεί το 1935 στην Αθήνα, σχηματίζοντας αργότερα μαζί με τους ψυχιάτρους Δημήτριο Κουρέτα και Γεώργιο Ζαβιτζιάνο μια μικρή ομάδα ενδιαφερομένων, σε άμεση επαφή και συνεργασία με την Μαρία Βοναπάρτη, η οποία, όπως σημειώνει ο Εμπειρίκος συμμετείχε στους «αγώνες των πρώτων ορθοδόξων Ελλήνων ψυχαναλυτών». Το 1949-1950 ψυχαναλύεται από τον Εμπειρικό η Φρόσω Καραπάνου με σκοπό να γίνει το τέταρτο μέλος που απαιτείτο για την ίδρυση Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Ο εξαναγκασμός της διακοπής της ψυχαναλυτικής πρακτικής του Εμπειρικού το 1951 ακυρώνει το σχέδιο. Στης πρώτες προσπάθειες της ομάδας συμμετείχε επίσης ο γλωσσολόγος Μανόλης Τριανταφυλλίδης, αν και μόνο ο Εμπειρίκος πρότεινε τυπικές ψυχαναλύσεις ενηλίκων νευρωτικών, για τις οποίες, καθώς φαίνεται, δεν είχε αλληλεπίδραση με κανέναν άλλο ειδικό στην Ελλάδα. Παράλληλα, ενημερωνόταν μέσα από τη διεθνή βιβλιογραφία, διατηρώντας επαφή με Γάλλους ψυχαναλυτές και ταξιδεύοντας συστηματικά στο Παρίσι για επαγγελματικούς σκοπούς. Το 1938 παρακολούθησε το 15ο Διεθνές Ψυχαναλυτικό συνέδριο στο Παρίσι. Το 1949 συμμετείχε επίσης στο πρώτο μεταπολεμικό συνέδριο της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Εταιρείας στη Ζυρίχη και το 1951 στο Άμστερνταμ. Ο πρώτος πυρήνας των Ελλήνων ψυχαναλυτών έτυχε εν γένει ευνοϊκής μεταχείρισης από την Ψυχαναλυτική Εταιρεία του Παρισιού και το 1950 οι Εμπειρίκος. Ζαβιτζιάνος και Κουρέτας έγιναν μέλη της. Για το σκοπό αυτό, ο Εμπειρίκος έγραψε, ως όφειλε την πολυσέλιδη κλινική μονογραφία, με τίτλο Μία περίπτωσις ιδεοψυχαναγκαστικής νευρώσεως με πρόωρες εκσπερματώσεις, η οποία δημοσιεύτηκε στη Γαλλική Ψυχαναλυτική Επιθεώρηση (πρωτότυπος τίτλος: Un cas de névrose obsessionnelle avec éjaculations précoces. Revue Française de Psychanalyse, XIV, Vol. 3, 1950, p. 331-366) και αποτελεί μια πλήρη περιγραφή της θεραπείας ενός αρρώστου που ψυχαναλύθηκε από τον Εμπειρικό. Για τη συνολική προσφορά του στην ψυχανάλυση, αναφέρεται πως «κατά τον Ζακ Λακάν υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάλυση των ψυχώσεων», ενώ κατά τον Γ. Ζαβιτζιάνο ο Εμπειρίκος διέκρινε ότι «οπισθοδρόμηση στο ναρκισσιστικό στάδιο δεν σημαίνει ότι πρόκειται αναμφισβήτητα περί σχιζοφρένειας», υποδιαιρώντας την άποψη της ναρκισσιστική νευρώσεως. Ο Εμπειρίκος διέκοψε την πρακτική της ψυχανάλυσης τον Απρίλιο του 1951 υπό το φόβο πως θα δεχόταν μήνυση, καθώς δεν διέθετε άδεια ασκήσεως ιατρικού επαγγέλματος. Συνέχισε να αποτελεί μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Φωτογραφία

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος ασχολήθηκε συστηματικά με τη φωτογραφία, φέρνοντας, κατά τον Ελύτη, εις πέρας το έργο του «με τη δεξιοτεχνία και την επιμονή μανιακού». Ως «μανιώδη φωτογράφο» τον χαρακτήρισε επίσης ο φίλος του, Δ. I. Πολέμης. Κατά τον γιο του, Λεωνίδα, «κυκλοφορούσε πάντα με [φωτογραφική] μηχανή, συχνά με δύο, ενίοτε και με τρεις». Το φωτογραφικό του έργο είναι εξαιρετικά πλούσιο, πολύμορφο και ποιοτικά άνισο. Χρονολογείται από το 1919, όταν σε ηλικία δεκαοκτώ ετών εμφάνισε τις πρώτες φωτογραφίες του, ως επί το πλείστον οικογενειακές, αν και για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμενε άγνωστο. Χωρίζεται συνήθως σε τρεις κατηγορίες που περιλαμβάνουν τις φωτογραφίες της προπολεμικής περιόδου, της μεταπολεμικής καθώς και μια σειρά φωτογραφιών του γιου του, από το 1957 έως το 1974. Τα θέματα που απεικόνισε είναι μεικτά και περιλαμβάνουν αναμνηστικές φωτογραφίες, τοπία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, σκηνές δρόμου (κυρίως από το Παρίσι και το Λονδίνο), προσωπογραφίες οικείων προσώπων, γυμνά, νεκρές φύσεις καθώς και άλλες φωτογραφίες υπερρεαλιστικού χαρακτήρα. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν επίσης οι φωτογραφίες μικρών κοριτσιών, αποκαλούμενα συχνά στο έργο του ως παιδίσκες. Οι περισσότερες από αυτές είναι τραβηγμένες ευκαιριακά, στο δρόμο, ενώ ορισμένες είναι αποτέλεσμα πιο εντατικής φωτογράφισης και μπορούν να συγκριθούν με τις αντίστοιχες δημιουργίες του Λιούις Κάρολ.

Το 1955 οργάνωσε μια ατομική έκθεση, στην αίθουσα «Ιλισσός», η οποία διήρκεσε από τις 22 Ιανουάριου έως τις 12 Φεβρουάριου. Αυτή υπήρξε η μοναδική δημόσια παρουσίαση φωτογραφιών του, ενόσω ήταν εν ζωή, κατά την οποία εκτέθηκαν περίπου 210 ασπρόμαυρα έργα, τα περισσότερα από τα οποία προσφέρονταν προς πώληση. Ο Εμπειρίκος έδειξε ισχυρό ενδιαφέρον για τις τεχνικές εξελίξεις στη φωτογραφία, ενώ θεωρείται επίσης πιθανό πως εξέφραζε παράλληλα και ένα ειδικότερο θεωρητικό ενδιαφέρον. Ήταν κάτοχος αξιόλογου εξοπλισμού, μεταχειριζόμενος μεγάλο αριθμό φωτογραφικών μηχανών, ωστόσο παρά την επιθυμία του να οργανώσει ένα σκοτεινό θάλαμο για ιδιωτική χρήση, τελικά δεν τα κατάφερε, πιθανώς λόγω έλλειψης κατάλληλου χώρου. Από το 1951, τις εκτυπώσεις των φωτογραφιών του αναλάμβανε ένα επαγγελματικό εργαστήριο, συνήθως κατόπιν λεπτομερών οδηγιών του Εμπειρικού.

Κριτική και αποτίμηση

Ο Εμπειρίκος, όπως και συνολικά ο ελληνικός υπερρεαλισμός, αντιμετώπισε για μεγάλο χρονικό διάστημα, ειδικότερα τη δεκαετία 1935-45, σκληρή κριτική, συχνά στα όρια του χλευασμού. Η έκδοση της Υψικαμίνου συνοδεύτηκε από σύντομες αναφορές στον τύπο της εποχής, πολλές από τις οποίες βρίσκονταν στα όρια της ειρωνείας. Ο Στρατής Μυριβήλης, στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, το περιέγραψε ως εύθυμο και πολύτιμο βιβλίο τέρψεως για οικογενειακές συναναστροφές, ενώ αργότερα υπήρξε περισσότερο ειρωνικός στην κριτική του. Μέσα από την Υψικάμινο, ο Κώστας Ουράνης αναγνώρισε στο πρόσωπο του Εμπειρικού τον «πρώτο και μοναδικό αντιπρόσωπο του σουρρεαλισμού στην Ελλάδα», αναγνωρίζοντας όμως στο έργο του, την «παγερή λαμπρότητα του στείρου και του ανωφελούς». Ένα χρόνο αργότερα, ο Κωστής Μπαστιάς αναφέρθηκε στο «μοναδικό λεκτικό πλούτο» και κάποια «φραστική μυστικότητα» του έργου. Συνολικά, η Υψικάμινος αντιμετωπίστηκε λιγότερο ως ποιητικό γεγονός και περισσότερο ως παραδοξολογία που παραμελήθηκε και σχεδόν χλευάστηκε. Ο ίδιος ο Εμπειρίκος, στο κριτικό του κείμενο Νικόλαος Εγγονόπουλος ή το θαύμα του Ελμπασάν εκφράστηκε αρνητικά απέναντι στους κριτικούς, ομολογώντας πως δεν έτρεφε συμπάθεια απέναντι τους. Μεγάλο μέρος της πρώιμης κριτικής που του ασκήθηκε ήταν συνυφασμένη με την αμήχανη και επιφυλακτική στάση απέναντι στο ίδιο το κίνημα του υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος σχολίασε τη στάση αυτή, αναφερόμενος το 1939 σε επιφυλάξεις «χαρακτηριστικές της λιποψυχίας των κριτικών για όσα αποτελούν τη σπονδυλική στήλη και την ουσία της [υπερρεαλιστικής] θεωρίας», θεωρώντας πως οι περισσότεροι δεν κατανόησαν το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον υπερρεαλισμό.

Η έκδοση της Ενδοχώρας το 1946, συνοδεύτηκε από περισσότερο ευμενείς κριτικές παρουσιάσεις, όπως του λογοτέχνη Αντρέα Καραντώνη, του Ασημάκη Πανσέληνου και του Αιμίλιου Χουρμούζιου. Ο πρώτος χαρακτήρισε τον Εμπειρικό ως τον πιο ολοκληρωμένο σύγχρονο διονυσιακό ποιητή, συγκρίνοντάς τον με την περίπτωση του Αγγέλου Σικελιανού και επισημαίνοντας ειδικότερα πως αντικατέστησε τον μυθολογικό αρχαϊσμό του με την ρεαλιστική παρουσία του φροϋδικού πανερωτισμού. Ανάλογη κριτική άσκησε αργότερα και ο Νάνος Βαλαωρίτης, συνδέοντας το έργο του Εμπειρικού με εκείνο του Σικελιανού, ως προς τις συγκεκριμένες ιδεολογίες που ο καθένας προέβαλε στο έργο του (ο Σικελιανός τον μυστικισμό και ο Εμπειρίκος τον υπερρεαλισμό)· κατατάσσοντας τους στο «διονυσιακό» τομέα της ποίησης. Ο Καραντώνης αναφέρθηκε επίσης στον «γλωσσικό εξωτισμό» του Εμπειρικού, τον οποίο παρουσίασε ως έναν από τους νεωτεριστές της ελληνικής ποίησης. Στο ίδιο πνεύμα, ο Πανσέληνος αναγνώρισε στην Ενδοχώρα αρετές όπως ο λυρισμός της, η εντέλεια στην έκφραση και η ελληνικότητά της, απορρίπτοντας συγχρόνως την ερμητικότητα, τον ατομισμό και τον λογιοτατισμό της, κατατάσσοντας τη συλλογή στην «ποίηση της παρακμής». Ο Χουρμούζιος αναγνώρισε, με τη σειρά του, τους λυρικούς εκφραστικούς τρόπους του Εμπειρικού, άρρηκτα συνδεδεμένους με το διονυσιακό ή βακχικό στοιχείο, καλώντας τον ωστόσο να αποστατήσει από το ποιητικό του ιδεώδες. Η Ενδοχώρα κατέχει ιδιαίτερη θέση ακόμα και για τους νεότερους κριτικούς, έχοντας χαρακτηριστεί ως το υψηλότερο σημείο της ποιητικής παραγωγής του Εμπειρικού, περιέχοντας τα αρτιότερα και περισσότερο ολοκληρωμένα ποιήματα.

Για μεγάλο διάστημα, το ποιητικό έργο του Εμπειρικού αγνοήθηκε, όχι μόνο στους ελληνικούς λογοτεχνικούς κύκλους, αλλά και στους κύκλους των υπερρεαλιστών εκτός Ελλάδας, όπου παρέμεινε πρακτικά άγνωστο. Σημαντική συμβολή στην αποδοχή του είχε η συμφιλίωση της «συντηρητικής» κριτικής με τον υπερρεαλισμό, με σημείο αναφοράς το άρθρο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου «Συμφιλίωση με τον συρρεαλισμό» (1938) - η οποία ευνοήθηκε επίσης από τα μετριοπαθή δείγματα γραφής του ελληνικού υπερρεαλισμού, όπως επιχειρήθηκε να πραγματωθεί με τη συνεισφορά άλλων λογοτεχνών, όπως του Ελύτη με τις συλλογές Προσανατολισμοί και Σποράδες, του Νίκου Γκάτσου με την Αμοργό, αλλά και την Ενδοχώρα του ίδιου του Εμπειρικού, που θεωρήθηκε πως απομακρυνόταν από τον «ακραίο υπερρεαλισμό» της Υψικαμίνου. Μετά τον θάνατο του Εμπειρικού η αποδοχή του έργου του έγινε σχεδόν καθολική, και ο ίδιος θεωρήθηκε μια από τις μείζονες παρουσίες στη νεοελληνική ποίηση, χωρίς ωστόσο να τύχει ανάλογης αναγνώρισης με άλλους ποιητές της Γενιάς του ’30, όπως ο Γιώργος Σεφέρης ή ο Οδυσσέας Ελύτης. Η νεότερη κριτική τοποθέτησε τον Εμπειρικό στην κορυφή της ιεραρχίας του ελληνικού υπερρεαλισμού, χωρίς ωστόσο να θεωρούνται πλήρως δεδομένοι οι δεσμοί του με τις προγραμματικές αρχές του υπερρεαλισμού.

Αν και ο Εμπειρίκος δεν επιχείρησε να διευκολύνει την κατανόηση του έργου του ή να το εξηγήσει μέσα από θεωρητικά κείμενα, για τη μέθοδο που ακολούθησε και τους βασικούς άξονες της ποιητικής του, σημαντικές πληροφορίες αντλούνται από το κείμενο που έγραψε αντί προλόγου στα Γραπττά, με τίτλο Αμούρ-Αμούρ. Στο προλογικό αυτό κείμενο, ο Εμπειρίκος εκθέτει ουσιαστικά την υπερρεαλιστική τεχνική που ο ίδιος αφομοίωσε, στην προσπάθειά του να συμπεριλάβει στα ποιήματά του όλα τα στοιχεία που στην καθιερωμένη ποίηση αποκλείονται, δηλώνοντας παράλληλα πως βοηθήθηκε στην ταχεία κατανόηση του υπερρεαλισμού από τις ψυχαναλυτικές γνώσεις του και τη φιλοσοφία του Φρίντριχ Ένγκελς. Αν και χρησιμοποίησε την αυτόματη γραφή, δεν περιορίστηκε σε αυτή. Υπό την έννοια της αυστηρής εφαρμογής του υπερρεαλιστικού αυτοματισμού, ο Εμπειρίκος δεν θεωρούσε πως τα έργα του, πέραν μίας ημερομηνίας, ήταν υπερρεαλιστικά, ωστόσο κατά τον ίδιο, εξακολούθησε να διατηρεί ένα σύνδεσμο με τον υπερρεαλισμό μέσα από μία ελεγχόμενη - όχι απαραίτητα λογική - χρήση της γλώσσας. Ολόκληρο το λογοτεχνικό έργο του θεωρείται άρρηκτα συνδεδεμένο με την κλασική, φροϋδική προοπτική της ψυχαναλυτικής πρακτικής, ενώ κατά τον ίδιο τον Εμπειρικό, ο υπερρεαλισμός αποτελούσε την εφαρμογή της ψυχανάλυσης στην τέχνη. Σύμφωνα με τον Ελύτη, στον βαθμό που εφάρμοσε τον αυτοματισμό, ο Εμπειρίκος το επιχείρησε όχι τόσο για να «αφεθεί στη ροή του ασυνειδήτου, όσο για να Θέσει υπό αμφισβήτηση θεμελιακούς νόμους της λειτουργίας μας», ώστε τοποθετώντας σε ίση μοίρα το λογικό και το παράλογο, να εξαλείψει «τις διακρίσεις που ανέκαθεν στήριξαν την Ελληνο-Δυτική διανόηση». Κατά τον Δ. Ν. Μαρωνίτη, οι πέντε συστατικοί γραμματικοί χαρακτήρες της ποιητικής του Εμπειρικού είναι η χρήση της κλητικής προσφώνησης, η θριαμβική κατάληξη του ποιήματος, η διδακτική ή διατακτική προστακτική, το θαυμαστικό επίθετο και η επαναφορά της ίδιας λέξης ή έκφρασης. Το μεγαλύτερο μέρος του ώριμου έργου του είναι γραμμένο σε πεζό λόγο, ωστόσο θεωρείται δύσκολη η διάκριση των κειμένων του σε ποιητικά ή πεζά. Κατά τον Ρόντερικ Μπήτον, η «σταυροφορική αισιοδοξία» που διαπνέει το ύστερο έργο του Εμπειρικού, σε συνδυασμό με μια «οιονεί θρησκευτική αναζήτηση της σωτηρίας με τη βοήθεια του γραπτού λόγου», είναι καθοριστικά στοιχεία για την κατάταξή του στο χώρο της μεταπολεμικής ποίησης, δίπλα στις μεγάλες ποιητικές συνθέσεις των κορυφαίων ποιητών της γενιάς του ‘30.

Η γλώσσα της ποιητικής του Εμπειρικού αποτέλεσε επίσης στοιχείο κριτικής ανάλυσης. Ο ίδιος αναφερόταν στη χρήση της καθαρεύουσας ως μια φυσική συνέπεια της εκπαίδευσής του, θεωρώντας τα εκφραστικά του μέσα στη δημοτική ως ακαδημαϊκά και «ψεύτικα». Κατά τον Ελύτη, η καθαρεύουσα προσφερόταν ως μέσο που τον διευκόλυνε να συμπαραθέτει εκφραστικούς τύπους διαφορετικών στρωμάτων και προελεύσεων. Σύμφωνα με τον Γκυ Σωνιέ, η φωνητική και η μορφολογία του Εμπειρικού είναι πολύ συχνά λόγιες, ωστόσο η βάση της σύνταξής του είναι σαφώς δημοτική. Η λεξιπλαστική ικανότητά του έχει επίσης τονιστεί ειδικότερα η τάση του να χρησιμοποιεί δημοτικές καταλήξεις σε λόγιες λέξεις, πλάθοντας επίσης λόγιες λέξεις πάνω σε λαϊκές ρίζες ή ακόμα και βωμολοχίες. Η «μεικτή» γλώσσα του Εμπειρικού επιτρέπει κατά συνέπεια την αξιοποίηση του πλούτου της νεοελληνικής γλώσσας, πέραν των ορίων δημοτικής και καθαρεύουσας, θέτοντας στην υπηρεσία της εκφραστικότητας την ελεύθερη χρήση όλων των δυνατοτήτων της. Όπως σημειώνει ο Δ. Ν. Μαρωνίτης, η επιλεκτική καθαρεύουσα του Εμπειρικού κατοχυρώνει τον κηρυγματικό τόνο των ποιημάτων του, καθώς του προσφέρει άφθονα τεχνήματα ρητορικής πειθούς, έτσι ώστε ο ιδεολογικός οίστρος του ποιητή να μεταφράζεται σε γλωσσικό οίστρο.

Ορισμένοι μελετητές του έργου του έχουν επισημάνει τη χρήση αναγραμματισμών, ενώ ως ιδιαίτερα δυσεπίλυτοι αναγραμματισμοί θεωρούνται όσοι εμφανίζονται στο ποίημα Η νήσος των Ροβινσώνων, που περικλείεται στη συλλογή Οκτάνα. Χρήση αναγραμματισμών θεωρείται πως γίνεται επίσης στο ποίημα Οι χαρταετοί (Οκτάνα), στο Άρμαλα Πόρανα και Βέλμα, από το ποίημα Στροφές Στροφάλων της Ενδοχώρας, καθώς και στα ποιήματα Τορανίνα Εχμπατομβία (Υψικάμινος) και Μεγαμπέρχα (Ενδοχώρα).

Δημόσια κείμενα, άρθρα και ομιλίες

• Περί Σουρρεαλισμού (1935) («Άγρα» 2009)
• Δια τον σουρρεαλισμόν εις την τέχνην και την Ζωήν (Συνέντευξη στον Κ. Μπαστιά, Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 30.03.1936)
• Από τας εκθέσεις. Ορέσης Κανέλλης (Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10.11.1936)
• Λίγα λόγια για τη Μαρία Βοναπάρη (Εισαγωγή στο βιβλίο της Η λανθάνουσα νεκροφιλία στο έργο του Έδγαρ Πόε «Κορυδαλός» 1944)
• Νικόλαος Εγγονόπουλος ή το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου (ΤΕΤΡΑΔΙΟ, τχ. 3, Δεκ. 1945 και μαζί με την Διάλεξη για τον Νίκο Εγγονόπουλο (1963) «Άγρα» 1999)
• Χαιρετισμός στον Απόστολον Μελαχρινόν (Συμμετοχή σε συλλογικό τόμο, «Κύκλος» 1948)
• Μία περίπτωσις ιδεοψυχαναγκαστικής νευρώσεως με πρόωρες εκσπερματώσεις («Revue Fran. de Psychanalyse», No. 3. Ιουλ.-Σεπ. 1950 και «Άγρα» 2001 μαζί με άλλα ανέκδοτα ψυχαναλυτικά κείμενα)
• Ορέστης Κανέλλης (ΖΥΓΟΣ, τχ. 48, Νοε. 1959)
• Ομιλούν οι ειδικοί: η Ψυχανάλυσις στη ζωή μας (Συνομιλία με τους Δ. Κουρέτα και Δ. Μυράτ. Μετάδοση: 08.03.1961 και περίληψη στον τόμο Ηθογραφικά ταξίδια στην Ελλάδα. Θέατρο. Ομιλούν οι ειδικοί, ΕΙΡ 1961)
• Ομιλούν οι ειδικοί: τι είναι ο Υπερρεαλισμός (Συνομιλία με τους Ν. Γκότσο και Α. Καραντώνη. Μετάδοση: 20.09.1961 και περίληψη στον τόμο Ηθογραφικά ταξίδια στην Ελλάδα. Θέατρο. Ομιλούν οι ειδικοί, ΕΙΡ 1961 και το πλήρες κείμενο: ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ, φύλλο 6^ης Ιουνίου 1982)
• Θρίαμβος της αισθησιακής Ζωγραφικής (ΖΥΓΟΣ, τχ. 72-75, Νοε. 1961 - Φεβ. 1962 στον τόμο: Γιάννης Τσαρούχης, Μάτην ωνείδισαν την ψυχήν μου, «Καστανιώτης» 1992 και στο βιβλίο-cd «Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρικού», «Άγρα» 2004)
• Μαρία Βοναπάρτη (ΕΠΟΧΕΣ, τχ. 6, Οκτ. 1963 και πρόλογος στο βιβλίο της Ταύτιση κόρης και πεθαμένης μητέρας. «Άγρα» 1984)
• Δισκοθήκη ποιητών. Μια ενδιαφέρουσα πρες κόνφερανς (Άρθρο του Κ. Τσοπολίδη με γνώμη του Εμπειρικού, Εφημ. ΑΥΓΗ 05.11.1964)
• Μάχομαι δια την απελευθέρωσιν του έρωτα (Αθήνα. Μάρτης 1967) (Συνέντευξη στην Α. Σκαρπαλέζου, ΗΡΙΔΑΝΟΣ, τχ. 4. Φεβρ. - Μαρ. 1976)
• Ο Μεγάλος έλληνας ποιητής. Πώς τον βλέπουν Έλληνες και ξένοι συγγραφείς- ποιηταί (Γνώμη για τον Σεφέρη, Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 28.02.1970)
• Διάλεξη στο Κολλέγιο Αθηνών για την Μοντέρνα ποίηση (1971) (ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τχ. 1744, Απρ. 2002)
• Για τον Ορέστη Κανέλλη (Δίφυλλο πνευματικού κέντρου «Ώρα» 1972)
• Για την Νίκη Καραγάτση (Δίφυλλο πνευματικού κέντρου « Ωρα» 1973 και στον τόμο 57 Κείμενα για την Νίκη Καραγάτση, «Άγρα» 2002)
• Ποιητικό εργαστήρι: Συζήτηση με διδάσκοντες και φοιτητές (Μαγνητοσκοπημένη εκδήλωση που φυλάγεται στο Σπουδαστήριο Ν. Ε. Φιλολογίας, Θεσσαλονίκη 22.05.1973 Περιοδικό Χάρτης 1985)

Ποιήματα και πεζά

• Υψικάμινος [«Κασταλία» 1935, «Γαλαξίας» 1962, «Πλειάς» 1974, «Άγρα» 1980]
• Ενδοχώρα (1934-1937) [«Το Τετράδιο» 1945, «Γαλαξίας» 1962, «Πλειάς» 1974, «Άγρα» 1980]
• Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία (1936-1946) [«Δίφρος» 1960, «Πλειάς» 1974, «Άγρα» 1980]
• Οκτάνα (γράφεται μεταξύ 1958-1965) [«Ίκαρος» 1980]
• Αι γενεαί πάσαι ή Η σήμερον ως αύριον και ως χθες (συγκροτείται μεταξύ 1965-1971) [«Άγρα» 1984]
• Ο Μέγας Ανατολικός (η συγγραφή και επεξεργασία του έργου διήρκεσε από το 1945 μέχρι σχεδόν το τέλος της ζωής του Εμπειρικού) [Αποσπάσματα του 52ου κεφαλαίου «Περ. ΠΑΛΙ» 1966, πλήρης έκδοση σε οκτώ τόμους «Άγρα» 1990-1992 και Ανθολόγιον: «Άγρα» 2011
• Ες Ες Ες Ερ Ρωσσία (Ανέκδοτο ποίημα, έκδοση για τα 20 χρόνια από το θάνατο του ποιητή) [« Αγρα» 1995]
• Τα χαϊμαλιά του έρωτα και των αρμάτων Αργώ ή Πλους αεροστάτου [Τμηματικά: «Περ. ΠΑΛΙ» 1964, πλήρως: «Ύψιλον» 1980]
• Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης ]«Άγρα» 1998]
• Βεατρίκη ή Ο έρωτας του Buffalo ΒίΙΙ [«Άγρα» 2012 - στη συγκεντρωτική έκδοση όλης της τριλογίας, η οποία γράφεται μεταξύ 1944-1945)
• 1934 Προϊστορία ή Καταγωγή (τα πρό της Υψικαμίνου ποιήματα) [« Αγρα» 2014]
• Κύκλοι του Ζωδιακού [« Αγρα» 2018] (ανέκδοτα κείμενα από τη συλλογή Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία)

Μεταφράσεις

• Υπερ[ρ]εαλισμός Α'(«Γκοβόστης» 1938 και 1992) Μετάφραση των κειμένων του Μπρετόν
• Τρεις διαλέξεις εισαγωγής εις την ψυχανάλυσιν υπό της A. B. Υ. Πριγκιπίσσης Μαρίας του Γεωργίου («Εκδόσεις Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Ομάδος» 1950)
• Pablo Picasso: Τα τρία κοριτσάκια («Αγρα» 1979)

Κατάλοιπα

• Ταξίδι στη Ρωσία: Ημερολόγιο και φωτογραφίες (Δεκέμβριος 1962) («Άγρα» 2001)
• Φωτοφράκτης: Οι φωτογραφίες του Ανδρέα Εμπειρικού («Άγρα» 2001)
• Ένα ποίημα, ένα γράμμα, μία δήλωση (έκδοση εκτός εμπορίου. «Άγρα» 2001)
• Η Άνδρος του Ανδρέα Εμπειρικού («Άγρα» 2004)
• Γράμματα στον πατέρα, τον αδελφό του Μαράκη και την μητέρα («Άγρα» 2009)
• Το θέαμα του μπογιατιού ως κινούμενου τοπίου (1933) (Από την ανέκδοτη - εκτός εμπορίου συλλογή Προϊστορία ή Καταγωγή, «Άγρα» 2009)
• Ο Σέργιος και Βάκχος του Μ. Καραγάτση (1960) («Άγρα» και «Εστία» 2013)  

Δισκογραφία

• Ο Εμπειρίκος διαβάζει Εμπειρικό («Διόνυσος» 1964)
• Ο Εμπειρίκος διαβάζει Εμπειρικό II («Διόνυσος» 1979)
• Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρικού («Άγρα» 2004)

Το ποίημά του με τίτλο Διάφανες αυλαίες έχει μελοποιηθεί από τον τραγουδοποιό Θανάση Παπακωνσταντίνου στον δίσκο του Αγία Νοσταλγία. Ο Μέγας Ανατολικός και άλλα ποιήματα του Εμπειρικού έχουν μελοποιηθεί επίσης από τον Παναγιώτη Βήχο. Τέλος, το ποίημα «Θεόφιλος Χατζημιχαήλ» έχει μελοποιηθεί στη δεκαετία του 70 από τον Νίκο Μαμαγκάκη (τραγούδι Γιώργος Ζωγράφος) και πιο πρόσφατα από τους αδερφούς Χάρη και Πόνο Κατσιμίχα.

Πηγή: wikipedia

Εργογραφία

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΡΕΤΑΣ (1901-1984) : ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Δημήτριος Κουρέτας γεννήθηκε στο Χρυσοβίτσι Αρκαδίας το 1901. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή της Λυών. Ειδικεύτηκε στη Νευρολογία και στην Ψυχιατρική, στη Λυών και στο Παρίσι . Το 1926 επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση του Στρατιωτικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Αναγορεύτηκε σε υφηγητή της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.(1934) και διετέλεσε καθηγητής Νευρολογίας/ Ψυχιατρικής στην ίδια σχολή (1942-1946). Υπήρξε μέλος της πρώτης ομάδας Ελλήνων Ψυχαναλυτών, μαζί με τους Α. Εμπειρίκο και Γ. Ζαβιτζιάνο. Η ομάδα αυτή που συστήθηκε το 1946 και λειτούργησε υπό την εποπτεία της Μαρίας Βοναπάρτη, αναγνωρίστηκε μέσω της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας των Παρισίων από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση το 1950.

Ο Δ.Κουρέτας είχε μια προσωπική ανάλυση με τον Α. Εμπειρίκο και μια σύντομης διάρκειας ανάλυση με τη Μαρία Βοναπάρτη. Μετά τη διάλυση αυτής της ομάδας (1952) ο Κουρέτας συνέχισε να ασκεί την ψυχανάλυση στην Αθήνα και το 1964 αναγορεύτηκε σε καθηγητή Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί, ταυτόχρονα με τη διδασκαλία και την άσκηση της Ψυχιατρικής, εισήγαγε την ψυχαναλυτική σκέψη και συνέβαλλε στην ψυχοδυναμική διαμόρφωση πολλών ψυχιάτρων.

Άφησε ένα ογκώδες συγγραφικό έργο από το οποίο ξεχωρίζουν τα κείμενα που συνδέουν την Ψυχανάλυση με την Ελληνική Μυθολογία.
Πέθανε το 1984.

Εργογραφία σε μορφή pdf.

Εργογραφία

Μονογραφίες

• Le moment d’un Choix, [Διατριβή], Société Psychanalytique, Παρίσι
• Personality and Group participation in Greece, Κέντρον Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα, 1966.
• Μεθοδικαί αναπροσαρμογαί εις την εκπαιδευτική εμπειρία: το Ψυχόδραμα στην εκπαίδευση, Τομ. 2, Κέντρον Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα 1964.
• Το πρόβλημα των ανθρωπίνων σχέσεων», Κέντρον Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα 1963.
• Θέματα ψυχικής υγιεινής, Κέντρον Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα 1959.
• Τα αίτια της αντικοινωνικής συμπεριφοράς, [Διατριβή επί Διδακτορία], Αθήνα, 1958.
• Η εγκληματικότης των ανηλίκων ως ψυχολογικό και παιδαγωγικό πρόβλημα, Ινστιτούτο Ιατρικής Ψυχολογίας & Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα, 1956.
  
  

Βιβλία

• Δονήσεις και δίοδοι- Καταμερισμοί και αναθέσεις ,Αθήνα: Ίκαρος, 2019
• Η ποίησις των ονείρων, Αθήνα: Ίκαρος, 2019.
• Λόγος και πράξις στην ψυχανάλυση, Αθήνα: Ίκαρος, 2012.
• Επί Ξυρού Ακμής, Αθήνα: Μετά, 2011.
• Τα Εναντίον Εαυτού, Αθήνα: Μετά, 2008.
• Μονοπάτια Θανάτου, Αθήνα: Ίκαρος,
• Le traumatique. Répétition et élaboration, Παρίσι: Dunod, 2001. - Ελληνική έκδ. Αθήνα: Εστία, 2005.
• Processus de répétition et offrandes du Moi, Paris: Delachaux et Niestlé, - Ελληνικήέκδ. Αθήνα: Κέδρος, 1999.
• Un bouclier dans l’économie des états limites: l’espoir, Presses Universitaires de France, Παρίσι, 1991. - Ελληνικήέκδ. Αθήνα: Χατζηνικολή, 1993. - Αγγλική έκδ. Λονδίνο: Routledge, 1997. 
• Les Enfants de la folie. Violence dans les identifications, Toulouse: Privat, 1984. – Ελληνική έκδ. Αθήνα: Νεφέλη, 1988.
  
  

Συμμετοχή σε Ομαδικές δημοσιεύσεις 

• A Tribute to A. Green, Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ; Νήσος, Αθήνα, 2016.
• Στόχοι της ερμηνείας, Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία.; Νήσος, Αθήνα, 2015.
• Η έννοια του αρνητικού στην ψυχανάλυση, Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία.; Νήσος, Αθήνα, 2011.
• Ψυχαναλυτική Σκέψη, Βήτα, Αθήνα 2007.
• Πέντε ψυχαναλυτές μιλούν για την σχέση ψυχανάλυσης και ψυχοθεραπείας, Καστανιώτης, Αθήνα, 2003.
• Penser les limites, Delachaux et Niestlé, Παρίσι 2002.
• In honor of A. Green, Delachaux et Niestlé, Παρίσι, 2002.
• In the Edge of experience, Karnac, Λονδίνο, 2001.
• L’invention de la pulsion de mort, Dunod, Παρίσι
• Προσεγγίσεις της γέννησης, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1998,
• Mythes et Psychanalyse, In Press, Παρίσι, 1997.
• Η ενεργός απουσία του Sigmund Freud, Εξάντας ; Τρίαψις Λόγος, Αθήνα, 1994.
• Ίχνη, Εστία, Αθήνα, 1992.
• The personal myth in psychoanalytic theory, International Universities Press, 1991.
• Ψυχαναλυτικά κείμενα, Νεφέλη, Αθήνα, 1990.
• Ψυχανάλυση κα Ελλάδα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα, 1984.
• Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση, Ελληνική Εταιρεία Ευγονικής και Γενετικής του Ανθρώπου, Αθήνα, 1981.
• Psychanalyse et Culture Grecque, Belles Lettres, Παρίσι - Ελληνική έκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983.
• The Child and his Family, 5,6,8. Wiley, Λονδίνο, 1978, 1980, 1983.
• Mental health Issues, Κέντρον Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα 1976.
• An Epidemiological Study, Κέντρον Ψυχικής Υγιεινής , Αθήνα 1976.
   

Άρθρα:

• Σκέψεις για τις Κατασκευές στην ψυχανάλυση – Κατασκευές του ψυχαναλυτή, του Γ. Στεφανάτου, Οιδίπους 19, Αθήνα , 2018
• Revisiting the Destiny compulsion, International Journal of Psychoanalysis, 98, No. 1, 2017.
• Pour le temps d’une amitié, Revue Francaise de Psychosomatique, Vol. 52 (2), 2017.
• Amnemonic Traces – Traumatic After-Effects International Journal of Psychoanalysis, Vol. 96, No. 4, 2015 - Istanbul Annual, Vol. 8, 2016.
• Μορφοποιήσεις , εικονογραφήσεις , αναπαραστάσεις: κάποιες σκέψεις, Revue Francaise de Psychosomatique, Vol. 50, 2016.
• Σκέψεις για την ψυχοσωματική οπτική: 4^ο Συμπόσιο Ψυχοσωματικής, Αθήνα, 2015.
• Σκέψεις γύρω από την προβληματική της Μητριαρχίας, Οιδίπους, τχ. 11,
• Αντιφώνησις: 3^ο Συμπόσιο Ψυχοσωματικής, Αθήνα, 2014.
• Για την ψυχαναλυτική θεωρία και πράξη, Σύναψις, Τόμ. 9, τχ. 28, 2013.
• Στα ίχνη του ανθρώπινου δημιουργικού In Ποίηση και κρίση,  Μανδραγόρας,  Αθήνα, 2013. 
• Όνειρα – Ποιήματα In Ποίηση και κρίση, Μανδραγόρας,  Αθήνα, 2013.
• Διατρέχοντας τον χρόνο, Οιδίπους, τχ. 9, 2013.
• Destins et carillons de la culpabilité, Revue Francaise de Psychosomatique, Vol. 44, 2013.
• Στα ίχνη μίας δημιουργίας, Ίκαρος, Αθήνα, 2013.
• Aux carrefours des passions et de la toute–puissance, Revue Française de Psychanalyse, 2, 2011 In Revue Turque Divan, Nο. 3-4, 2011.
• Une fois de plus… la culpabilité, Revue Française de Psychosomatique, Vol. 39, 2011.
• Calmer, s’absenter, veiller, Revue Française de Psychosomatique, 37, 2010.
• Flux et reflux, Revue Française de Psychanalyse, Vol. 5, 2010.
• En poursuivant, Actualités psychosomatiques, Agepso, 13, Γενεύη, 2010.
• Entre le Psychique et le Somatique: construire, Bulletin P.P., Vol. 87, 2008.
• The Part of the Shadows, Psychoanalysis in Europe, Bulletin, Vol. 62, 2008.
• Τραυματικές και Αντι-τραυματικές διαστάσεις στις νευρώσεις πεπρωμένου In 13^ο Συμπόσιο της Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, Αθήνα, 2008.
• Frappes et Battements d’Excitation, Revue Francaise de Psychosomatique, 33, 2008.
• Epimythion au négatif, Revue Française de Psychanalyse, Vol. 1, 2008  και στα ελληνικά βλ. Η έννοια του αρνητικού στην ψυχανάλυση, (Μονογραφία), Ε.Ψ.Ε. Νήσος, Αθήνα.
• Θρήνοι Νηπενθείς, (Μονογραφίες) Ε.Ψ.Ε., Αθήνα,
• Το νήμα στον λαβύρινθο In Ψυχή, Λόγος, Πόλις, Εκδόσεις Ύψιλον, Αθήνα, 2007.
• Témoignages et Questionnements, Revue Francaise de Psychosomatique, Vol. 32, 2007.
• Douleur et Souffrance chez les états limites, S.P.P site Perspectives, 2004          - Revista Portuguese de Psicanalise, Vol. 26, No. 2, 2006.
• In the Space of the Lost Footsteps, Psychoanalysis in Europe, Bulletin 60, 2006.
• Violence dans la vie opératoire et dans les somatisations, Activités Psychosomatiques, Vol. 9,  2006.
• Excitante hybris, Revue Française de Psychanalyse, 1, 2005.
• La question de la Recherche en Psychanalyse, S.P.P site Psychanalyse et Culture, 2005.
• Recherches, [Electr. Bulletin] European Psychoanalytical Federation, 58, 2004.
• Ouverture Psychique – Souffrance somatique Actualités Psychosomatiques, 7, 2004.
• Une trajectoire homosexuelle, Revue Française de Psychanalyse, 1, 2003.
• Ψυχαναλυτικοί σχηματισμοί, Εκ των Υστέρων, τευχ. 8, 2003.
• Attaches métapsychologiques de la fatigue, Revue Francaise de Psychosomatique, 24, 2003.
• Τhoughts on the Foundations and Development of Thinking, Israel Psychoanalytic Society. Journal, 1, No. 3, 2003.
• Resistances and Transformations, [Electr. Bulletin] European Psychoanalytical Federation, 57, 2003.
• Thinking about Ethics and Psychoanalytic Institutions In Psychoanalysis in Europe, European Psychoanalytical Federation., 2003.
• Mouvoir, In Penser les limites, Delachaux et Niestlé, Παρίσι, 2002.
• Fixations psychiques, liages somatiques, Revue Francaise de Psychosomatique, 21, 2002.
• Pathways of Pleasure, International Journal of Psychoanalysis, 83, No. 3, 2002.
• En pensant le figurable, Bulletin de la Société Psychanalytic de Paris, Vol. 60, 2001.
• Σκέψεις και προτάσεις για την αρνητική θεραπευτική αντίδραση, Ψυχολογία, Τόμ. 8, τχ. 2, 2001.
• Sounds of the soma, The Edge of Experience, Karnac, Λονδίνο, 2001.
• Όρια και περάσματα, Εκ των Υστέρων, τχ. 5, 2001.
• L’angoisse de mort, In Le Mal-être., S.P.P., P.U.F., Παρίσι, 1997 και  Psicoanalisi Rivista della Ass. Italiana di Psicoanalis,. Vol. Decembre 2000.
• Υπό την σκέπη του ονείρου: περιήγηση στις ρίζες της φροϋδικής σκέψης, Εκ των Υστέρων, τχ. 4, 2000.
• Dans les sillons du traumatique, In Traumatismes, Agepso 3, Γενεύη 2000.
• Από την αρχαιότητα ως σήμερα: η επιθυμία ενσωμάτωσης του θεϊκού In Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Ελληνικής Παιδείας, Αθήνα, 2000.
• Το άγχος του θανάτου, Ψυχαναλυτική θεωρία στις Ψυχιατρικές Πρακτικές, 2 Τόμ., University Studio Press, 1999.
• Avoir la douleur, Revue Francaise de Psychosomatique, 15, 1999.
• Croisements, Revue Francaise de Psychanalyse, Vol. 5, 1999.
• Le temps de l’interprétation, Revue Francaise de Psychosomatique, Vol. 16, 1999.
• Γέννηση και Τεκνοποίηση In Προσεγγίσεις της γέννησης: Θεσσαλονίκη University Studio Press, 1998.
• Ψυχαναλυτικός λόγος και ψυχαναλυτικοί θεσμοί. Σκέψεις και επερωτήσεις, Εκ των Υστέρων, τχ. 2, 1998.
• En dehors du temps… dans les figures du mythe. Hélène, brillance et éblouissement du désir, Revue Francaise de Psychanalyse, Vol. 3, 1998.
• Les contraintes de l’opératoire,  Revue Francaise de Psychosomatique, Vol. 13, 1998.
• Parricide et inceste: la solution de Sparte, Adolescence, Vol. 27, 1996 & Monographie “Construire l’Histoire”, Revue Francaise de Psychanalyse, 1998.
• Ένα ψυχαναλυτικό αντικείμενο γεννιέται: αναπλάσεις – ανασυντάξεις -  αναδιαρθρώσεις, Εκ των Υστέρων, τχ. 1, 1997.
• Working on the Borders, Bulletin European Psychoanalytical Federation, Vol. 48, 1997.
• De crises et de maladies, Revue Francaise de Psychosomatique, 12, 1997.
• Faits mythiques, événements historiques, réalité psychique, In Mythes et psychanalyse, In Press, Παρίσι, 1997.
• Ψυχικές συνδέσεις – σωματικοί δεσμοί, Ψυχολογικά Θέματα, Tόμ. 7,  1996.
• Μεταξύ παιδικού και μητρικού, Διαβάζω, τχ. 361, 1996.
• Is the chronos of cancer, the time of the illness?, European School of Oncology, Αθήνα, 1995.
• Sur le thème du tout analyser, Revue Française de Psychanalyse, 4, 1994.
• Réflexions sur les processus désinvestissants, Revue Française de Psychosomatique, Vol. 5, 1994.
• De vortex et de volcans, Topique, Vol. 39, 1987 & Argentina  Revista de Psichoanalisis, 1993.
• Insuffisances des procédés autocalmants, Revue Française de Psychosomatique, 4, 1993.
• En exil de langue maternelle, Canadian Journal of Psychoanalysis, Vol. 1, No. 2, 1993.
• Inquiétudes au sujet d’une étrange familiarité, Revue Francaise de Psychanalyse, τχ. 2, 1992.
• Approche psychanalytique de la tragédie, Psychanalyse dans la Civilisation, τχ.7, 1992.
• Emprise et dé-prise: une combinatoire, Revue Francaise de Psychanalyse, 5, 1992.
• Note sur un avant-coup,  Revue Française de Psychanalyse, Vol. 4, 1992.
• Le pulsionnel dans la compulsion de répétition, Cahiers du Centre de Psychanalyse et de Psychothérapie, Vol. 25, 1992.
• Êtres par procuration, Vers un Antidestin / Patrimoine génétique et droit de l’humanité.  Odile Jacob, Παρίσι, 1992.
• D'un reste irréductrible, Topique, Vol. 47, 1991.
• Δρόμοι της γνώσεως. Σκόπελοι και διανοίξεις, Ψυχολογικά Θέματα, Tόμ. 4, 1991.
• Rêves et Somatisation, Topique, Vol. 45, 1990.
• Réflexions et hypothèses sur la problématique des états-limites La Psychanalyse. Questions pour demain. P.U.F.  1990.
• Somatization and Dream Work, The Psychoanalytic Study of the Child, Vol. 45, 1990.
• Διαστάσεις του ερμηνευτικού λόγου στην ψυχανάλυση, Διαβάζω, τχ. 238, 1990.
• On the specificity of the psychoanalytic object and knowledge, Psychiatry: A world perspective, Vol. 3, Elsevier Science Publishing Company, Amsterdam, 1990.
• Formulations de l’interprétation psychanalytique, 36^ο Συνέδριο I.P.A., Ρώμη, 1989.
• Episkepsis. Pensées sur la visite d'Anna Freud à Athènes, Revue Internationale d'Histoire de la Psychanalyse, Vol. 1, 1988.
• Figurations du Nirvana et réaction thérapeutique négative, Revue Francaise de Psychanalyse, Vol. 52, 4, 1988.
• Ο Φρόυντ, το παρόν και το μέλλον,  Διαβάζω, Ιούλιος – Αύγουστος 1986.
• Des origines du refoulement et de l'agencement des défenses, Revue Francaise de Psychanalyse, 50, No. 1, 1986.
• Ε. Hemingway: Αναζήτηση, Διαβάζω, τχ. 159, Αθήνα, 1986.
• The personal Myth, The Psychoanalytic Study of the Child, Vol. 40, 1985.
• Points de rencontre, Revue Francaise de Psychanalyse, 49, Νο. 4, 1985.
• On the second drive movement, Bulletin European Psychoanalytical Federation, Vol. 25, 1985.
• Ψυχαναλυτική προσέγγιση της αρχαίας τραγωδίας, Νέα Εστία, Τόμ. 116, τχ. 1373, 1984.
• Toucher-touché et… mais… de loin, Revue Francaise de Psychanalyse, 47, No. 1, 1983.
• Propos sur quelques modalités de la régression, Topique, Vol. 31, 1983.
• Sur le travail analytique, Revue Francaise de Psychanalyse, 46, No. 2, 1982.
• On Ego defenses, The Psychoanalytic Study of the Child, Vol. 37, 1982.
• Η δυναμική της ελληνικής οικογένειας, Σύγχρονα Θέματα, Τόμ. 5, τχ. 14, 1982.
• Vécu de l'enfance, défenses du Moi et rencontre avec le Psychanalyste, Revue Francaise de Psychanalyse, 44, No. 5-6, 1980.
• Réflexions Psychanalytiques sur la “Prométhia d'Eschyle”, Revue Francaise de Psychanalyse, 43, No. 3, 1979.
• Comme on l'utilisera, Revue Francaise de Psychanalyse, 42, No. 1-2, 1978.
• Stress and anxiety in Psychosomatic disease. A research on cases of Rheumatoid Arthritis In Issues in Mental Health, Αθήνα 1978.
• Le Deuil de Prométhée, Revue Francaise de Psychanalyse, 41, No. 1-2, 1977.
• Mouvement auto-érotique de la pensée, Revue Francaise de Psychanalyse, 41, No. 5-6, 1977.
• Research on cases of Rheumatoid Arthritis, Transnational Research Newsletter, 18, No. 2, 1976.
• Réflexions sur le transsexualisme féminin, Revue Francaise de Psychanalyse, 39, No. 5-6, 1975.
• The child vulnerable in the mother's desire, Psychotherapy & Psychosomatics, 26, 1975.
• Illusion du rêve et de la connaissance, Revue Francaise de Psychanalyse, 38, No. 5-6, 1974.
• Listening to the family interplay; a parent child interview, International Journal of Group Psychotherapy, Vol. 23, No. 3, 1973.
• A propos de l'Idéal du Moi, Revue Francaise de Psychanalyse, 37, No. 5-6, 1973.
• Relation mère-enfant dans un cas d’arthrite rhumatoïde, Revue de Neuropsychiatrie Infantile, 20, No. 2, Παρίσι, 1972.
• Individual and Groups, Social Science, Vol. 44, No. 2, 1969.
• A propos du refus de fréquentation scolaire dans le cas d’une adolescente à manifestations hystéro-phobiques, Revue de Neuropsychiatrie Infantile, Vol. 16, No. 5-6, Παρίσι, 1968.
• Role Playing and Analytically οriented Group Discussion, International Journal of Sociometry and Sociatry, Τόμ. 5, τχ. 1-2, 1966.
• Ψυχική Υγιεινή και Εθνική πρόοδος, Παιδεία , Μάιος 1961.
• Προβλήματα ωριμάνσεως της κοινωνικής συνειδήσεως, Ελληνικά Θέματα, Αύγουστος 1961.
• Η συμβολή του ψυχολόγου εις την ψυχιατρική ομάδα, Αρχεία Υγιεινής, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 1959.
• Το έργο του ψυχολόγου εις τα κλινικά πλαίσια, Παιδεία, Μάρτιος 1959.
• Η κοινωνική αποστολή του Δικαστού ανηλίκων, Ο Κόσμος της Ελληνίδος, Φεβρουάριος 1954.
• Η μεταχείρισις των παραστρατημένων παιδιών, Ο Κόσμος της Ελληνίδος,  Μάρτιος 1954.
  
  

Άρθρα σε συνεργασία με άλλους :

• A mother-child relation touching on Identity Formation / Φρ. Καραπάνου – Α. Ποταμιάνου [Presented at] 10th Congress of  I.C.A.P.A., Δουβλίνο 1982. Published in Σύγχρονα Θέματα, τχ. 23, 1984.
• Language, Desir / Fr. Karapanos – A. Potamianou, Psychanalyse et Culture Grecque, Les Belles Lettres, Παρίσι, 1980.
• Trends of discipline in the Greek family / C. Safilios-Rothschild – Α. Ποταμιάνου, Human Relations, Vol. 24, No. 5, 1972.
• Genèse et évolution de deux phantasmes au cours de la thérapie d’ un enfant psychotique / Fr. Karapanos - A. Potamianou, Revue de Neuropsychiatrie Infantile, 15, No. 1-2, 1967.
• Group Psychotherapy, Psychodrama and Sociometry / Α. Καλούτση – Α. Ποταμιάνου, Journal of Group Psychotherapy, Vol. 11, No. 4, 1958.
  
  

Άρθρα στον ημερήσιο τύπο :

• Αντί για την μητέρα μας, σκοτώνουμε την Αθήνα, Εφημ. «Ελευθεροτυπία» 05/06/2010.
• Καταλήξαμε να ευνοούμε το άμετρο, Εφημ. «Η Καθημερινή» 08/06/2008.
• Η αποκάλυψης της καθημερινής συμπεριφοράς, Εφημ. «Η Καθημερινή» 08 &10/01/1985.
• Πόσο υπεύθυνος για τα «κοινά» είναι σήμερα ο απλός πολίτης; Εφημ. «Η Καθημερινή» 21 & 22/07/1985.
• Σκέψεις επί του προβλήματος της εγκληματικότητος των ανηλίκων, Εφημ. «Το Βήμα»  26/09/1954.
• Η εγκληματικότης των ανηλίκων και η καταπολέμησις αυτής, Εφημ. «Ελευθερία» 17/04/1954.
  
  

Βιογραφικό

Η Α. Ποταμιάνου (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)  είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας και διδάσκουσα ψυχαναλύτρια της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρισίων και της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Είναι μέλος της Εταιρείας Ψυχοσωματικής Παρισίων και της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας. Υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ενώσεως και Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ψυχοσωματικής Ενώσεως.

Η ψυχαναλυτική εκπαίδευσή της πραγματοποιήθηκε στο Ψυχαναλυτικό Ινστιτούτο Παρισίων μετά προηγούμενης εκπαίδευσης στην Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Εφήβων στο Centre A. Binet.

Η εκπαίδευση στην Ψυχοσωματική πραγματοποιήθηκε στο Ψυχοσωματικό Ινστιτούτο Παρισίων.

Στην Ελλάδα εργάσθηκε στο Δικαστήριο ανηλίκων Αθηνών. Το 1955 ίδρυσε και διεύθυνε το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών μέχρι το 1978 με εξαίρεση τα χρόνια της δικτατορίας.

Είχε διδακτική δραστηριότητα σε διάφορα πλαίσια (Δικαστήριο Ανηλίκων, Πάντειο Πανεπιστήμιο , Πανεπιστήμιο Αθηνών).   

Το κλινικό και το θεωρητικό έργο της καλύπτει διαφόρους τομείς με ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα των οριακών και των ψυχοσωματικών οργανώσεων (Τραύμα, Ταυτίσεις κ.ά).

Έχει κάνει πολλές ανακοινώσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Είναι συγγραφεύς 10 βιβλίων και μέτοχος σε πολλές ομαδικές εκδόσεις.

Η ενεργός δράση της σε ελληνικούς και διεθνείς ψυχαναλυτικούς θεσμούς υπήρξε συνεχής και έχει τύχει διακρίσεων και παρασημοφορίας.

Εργογραφία

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Μονογραφίες

1. Effects of Alcohol on Verbal Performance [Doctoral Thesis]. - Michigan State University, E Lousing, Mich 1954, p. 90 (Discussed in D M Johnson The Psychology of Thought and Judgment. Harper, New York, 1955, p. 182-183).
2. La psychopathologie du Tremblement de Terre [Doctoral Thesis]. -

Lausanne : Universite de Lausanne Imprimeries Reunies, 1955, p 63.

3. Ιδού ο Νυμφίος Έρχεται εν τω Μέσω της Νυκτός (διηγήματα). – Αθήνα, 1970.
4. Borderline Personality Disorders. – New York: International Universities Press, 1977. – (Reviewed in) Digest of Neurology and Psychiatry (The Institute of Living), Aug.-Sept. 1977, p. 29 ; British Journal of Psychiatry, Vol. 132, 1978, p. 312. – Journal of Analytical Psychology, Vol. 23 (2), April 1978. – Biological Abstracts, Vol. 65 (10), May 1978 ; Behavioral Medicine, May 1978, p. 49 ; Bull Menninger Clinic, Vol. 43 (3), May 1978, p. 272-274 ; American Journal of Psychiatry, Vol. 135, June 1978, p. 768-770. – Delaware Medical Journal, Vol. 50 (7), 1978, p. 401 ; Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 29, 1981, p. 236-247.
5. Ελευθερία και Ήθος. – Πάτραι: Πανεπιστήμιο Πατρών, 1982.
6. Time and Timelessness or Varieties of Temporal Experience: a Psychoanalytic Inquiry. – New York: International Universities Press, 1983. – (Reviewed in) Digest of Neurology & Psychiatry. – Hartford: The Institute of Living, 1984. – The Bulletin Area II, Council of American Psychiatric Association, Vol. 27 (3), 1984. - Bull MenningerClinic, Vol. 49 (1), 1985, p. 82-83. – International Review of Psychoanalysis, Vol. 12, 1985, p. 237-240. – Journal of the American Academy of Psychoanalysis, Vol. 13 (4), p. 551-553. – Psychoanalytic Psychotherapy, Vol. 10 (92), 1984-1985.
7. Εισαγωγή στην Ψυχιατρική. – Αθήνα: Θεμέλιο, 1986.
8. Εισαγωγή στη Ψυχιατρική. – 2^ηέκδ. αναθ. – Αθήνα: Θεμέλιο, 1989.
9. The Personal Myth / ed. P. Hartocollis ; I. Graham. – Madison: International Universities Press, 1991

• Οιδιπόδειο ’46-47 (Μυθιστόρημα). – Αθήνα: Εστία, 1994. – (Κριτική)Ν. Ντόκας, Εφημ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (27-02-1994). – Κ. Χρυσάνθης, Η Σημερινή [Κύπρος] (08-04-1994).
• Και η Σελήνη Εγένετο ως Αίμα (μυθιστόρημα). – Αθήνα: Κέδρος, 1998.
• Λογοτεχνία και Ψυχανάλυση: δέκα και ένα ομόκεντρα κείμενα. – Αθήνα: Θεμέλιο, 1999.
• Mankind’s Oedipal Destiny: Libidinal and Aggressive Aspects of Sexuality. – Madison: International University Press, 1999.

Συμμετοχή στα βιβλία

1. Psychotherapy and the Alcoholics In Opportunities & Limitations in the Treatment of Alcoholics / ed. J. Hirsh. – Charles C. Thomas, Springfield, 1967, p. 52-75. – (Reviewed by) Thomas FA. Plaut in Hospital & Community Psychiatry, Vol. 19, No. 234, 1968).
2. Borderline Personality Disorders. – New York: International Universities Press, 1977, p. ix-xii (Preface).
3. Affects in Borderline Disorders. – New York: International Universities Press, 1977, p. 495-507.
4. Affects: Therapeutic Aspects in Psychoanalysis In International Encyclopedia of Psychiatry, Psychology, Psychoanalysis and Neurology. – New York: Aesculapius Publishers, Vol. 1, 1977, p. 303-306.
5. Emotions In The Behavioral and Social Sciences and the Practice of Medicine. The Psychiatric Foundations of Medicine / ed. G. U. Balis, L. Wurmer, E. McCaniel & K. G. Grenell. – Boston ; London: Butterwoth Publishers, 1978.
6. Minimal Brain Dysfunction in Young Adults In Psychiatric Aspects of Minimal Brain Dysfunction in Adults. – New York: Grune & Stratton, 1979, p. 103-112.
7. Alcoholism, Borderline & Narcissistic Disorders In Phenomenology & Treatment of Alcoholism / ed. W. E. Fann… [et. al.]. – New York: Sp. Medical & Scientific Books, 1979, p. 93-110.
8. Borderline Syndrome and Alcoholism In Encyclopedic Hondbook of Alcoholism / ed. Pattison and Kaufman. – New York: Gardner Press, 1982, p. 628-635.
9. Closing remarks In Frontiers in Neuropsychiatry Research / E. Usdin, M. Goldstein, A. Friedhoff & A. Georgotas. – London: MacMillan, 1983, p. 371-374.

• Ψυχοδυναμική θεώρηση των Ψευδαισθήσεων In Πρακτικά 10^ουΠανελληνίου Συνεδρίου Νευρολογίας & Ψυχιατρικής. – Τόμ. 1^ος. – Θεσσαλονίκη, 1983, σ. 49-55.

• Απόπειρες Αυτοκτονίας στην Περιοχή της Πάτρας: κλινικά ευρήματα / Π. Χαρτοκόλλης, Στ. Μπεράτη, Ι. Γαβριήλ In Πρακτικά 10^ουΠανελληνίου Συνεδρίου Νευρολογίας & Ψυχιατρικής. – Τόμ. 1^ος. – Θεσσαλονίκη, 1983, σ. 435-439.
• Απόπειρες Αυτοκτονίας στην Περιοχή της Πάτρας: επιδημιολογικά ευρήματα / Π. Χαρτοκόλλης, Στ. Μπεράτη, Ι. Γαβριήλ In Πρακτικά 10^ουΠανελληνίου Συνεδρίου Νευρολογίας & Ψυχιατρικής. – Τόμ. 1^ος. – Θεσσαλονίκη, 1983, σ. 440-445.
• Η ψυχανάλυση και το πρόβλημα του εγκλιματισμού της στην Ελλάδα In Ψυχανάλυση και Ελλάδα / Θ. Τζαβάρας. – Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1984, σ. 43-51
• Η ψυχανάλυση στην εποχή μας In Ψυχανάλυση και Ελλάδα / Θ. Τζαβάρας. – Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1984, σ. 93-105.
• Κοινωνική ψυχιατρική κι ο μετασχηματισμός των Ασύλων σε Σύγχρονα Ιδρύματα: αναγκαιότητα ή ουτοπία In Ελληνο-Γαλλικό Συμπόσιο για την Κοινωνική Ψυχιατρική / C. Lebovici; Π. Σακελλαρόπουλος. – Αθήνα: Καστανιώτης, 1984, σ. 134-147. 
• Hospital Treatment of the Borderline Patient: indications and therapeutic strategy In Psychiatry: the State, the Art and Psychotherapy and Psychosomatic Medicine (Πρακτικά, VII World Congress of Psychiatry 1983). – New York: Plenum, 1985.
• Borderline personality disorders and depression In Psychiatry: the State, the Art and Psychotherapy and Psychosomatic Medicine (Πρακτικά, VII World Congress of Psychiatry 1983). – New York: Plenum, 1985.
• Η Εφηβεία από την Αρχαιότητα ως σήμερα In Ο Έφηβος και η Οικογένεια / Α. Δοξιάδη – Τριπ ; Εύη Ζαχαρακοπούλου. – Αθήνα: Εστία, 1985, σ. 27-47.
• Ελάχιστη εγκεφαλική δυσλειτουργία στην εφηβική και μετεφηβική ηλικία In Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής / Γ. Τσιάντης και Σ. Μανωλόπουλος. – Τόμ. 2^ος. – Αθήνα: Καστανιώτης, 1988.
• Η Εμπειρία του χρόνου και η σχέση μας με τα συναισθήματα In Ψυχαναλυτικά Κείμενα / Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία. – Αθήνα: Νεφέλη, 1990, σ. 358-371.
• My mother’s last smile In How Psychiatrists Look at Aging / ed. George H. Pollock. – Madison: International University Press, 1994.

Άρθρα σε περιοδικά

1. Differential Effects of Alcohol on Verbal Fluency (with DM Johnson), Quarterly Journal of Studies on Alcohol, Vol. 17, 1956, p. 183-189.
2. Cure by Exorcism in the Island of Cephalonia, Journal of the History of Medicine and Allied Sciences, Vol. 13, 1958, p. 368-372 (Discussed in)The Discovery of the Unconscious / Henri F. Ellenberger. – New York: Basic Books, 1970).
3. Drunkenness and Suggestion: an experiment with Intravenous Alcohol, Quarterly Journal of Studies on Alcohol, Vol. 23, 1962, p. 376-389. – (Abstract in) Excerpta Criminologica, Vol. 3, No.3, May/June 1963.
4. Hospital Romances: some Vicissitudes of Transference, Bull Menninger Clinic, Vol. 28, 1964, p. 62-71. – (Abstract in) The Institute of Living Digest of Neurology and Psychiatry, Nay 1964, p. 215 ; Medical World News, Feb. 19, 1965, p. 98 ; Cosmopolitan, May 1965, p. 63.
5. Some Phenomenological Aspects of the Alcoholic Condition, Psychiatry, Vol. 27, 1964, p. 645-648. – (Abstract in) Excerpta Criminologica, Vol. 5, 1965.
6. Our Patients’ Anxious Relatives: Overcoming Interference with Treatment, Mental Hospitals, Vol. 16, 1965, p. 180-183. – (Abstract in) Psychiatry Digest, Nov. 1965, p. 19. – (Abbreviated version under the title) Families Need Compassion. – APA’s Staff, Vol. 2, No.1-2, 1965.
7. Help needed but not wanted: an editorial on Alcoholism, Kansas Psychiatric Society Newsletter, Winter 1965, p. 2.
8. Psychiatry in Contemporary Greece, American Journal of Psychiatry,  123, 1966, p. 457-462. – (Abstract in) Psychiatry Digest, May 1967, p. 23.
9. Alcoholism in Contemporary Greece, Quarterly Journal of Studies on Alcohol, Vol. 27, 1966, p. 721-727.

• A history of Alcohol Problems in Kansas, Bull Menninger Clinic, Vol. 31, 1967, p. 136-153. – (Reprinted in) Proceedings of the Governor’s Conference on Alcoholism, Division of Institutional Management. State Department of Social Welfare. Topeka, Kansas, p. 12-29.
• Denial of Illness in Alcoholism, Bull Menninger Clinic, Vol. 32, 1968, p. 45-53.

• The Syndrome of Minimal Brain Dysfunction in Young Adult Patients, Bull Menninger Clinic, Vol. 32, 1968, p. 102-114. – (Abstract in) Psychiatry Digest, July 1968, p. 36. – (Discussed in) Minimal Brain Dysfunction in Children. – John Wiley & Sons, 1971, p. 80-81, 84, 228.
• Young Rebels in a Mental Hospital, Bull Menninger Clinic, Bull Menninger Clinic, Vol. 28, 1964, p. 62-71. – Vol. 33, 1969, p. 215-232. – (Abstract in) Canada’s Mental Health, Vol. 17, No. 6, Nov.-Dec. 1969, p. 35. – (Condensed in) Mental Health Digest, Vol. 1, No.12, Dec. 1969. – (Reprinted in) The Vietnam Veteran in Contemporary Society. – Washington: Department of Medicine & Surgery Veterans Administration, May 1972, p.60-70.
• The Doctor-Patient Relationship in the Treatment of Alcoholism, Journal of the Louisiana State Medical Society, Vol. 121, 1969, p. 271-278.
• A Dynamic View of Alcoholism: drinking in the service of Denial, Dynamische Psychiatrie, Vol. 2, 1969, p. 173-182.
• International Issues as Determinants of Alcoholism / P. Steinglass, S. Weiner & J.H. Mendelson, American Journal of Psychiatry, Vol. 128, 1971, p. 279-380 (Discussion).
• Basic Psychoanalytic Concepts on the Libido Theory and On the Theory of Dreams / Humberto Nagera,Bull Menninger Clinic, Vol. 35, 1971, p. 139-141 (Book Review)

18. Long-Term Hospital Treatment of Alcoholism – A Case Report, Journal of the National Association of Private Psychiatric Hospitals,  3, 1971, p. 24-27.
19. Dynamics of a Case of Alcoholism, Journal of the National Association of Private Psychiatric Hospitals,  3, 1971, p. 28-31.

• Time as a Dimension of Affects, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 20, 1972, p. 92-108. – (Abstract in) Sandoz Psychiatric Spectator, Vo.7-8, 1971).
• Violence and Mysticism, The Critic, Vol. 31 (2), Nov.-Dec. 1972, p. 56-65.
• Aggressive Behavior and the Fear of Violence, Adolescence, Vol. 7, 1972, p. 479-190.
• Σύγχρονη Ψυχαναλυτική Θεωρία και το Φαινόμενο της Επιθετικότητας, Νοσοκομειακά Χρονικά, Τόμ. 35, 1973, σ. 180-183.
• Testing Freudian Concepts / Irving Sarnoff, Bull Menninger Clinic, Vol. 32, 1973, p. 280-282 (Book Review).

• Origins of Time: a reconstruction of the Ontogenetic Development of the Sense of Time based on Object-Relations Theory, Psychoanalytic Quarterly, Vol. 43 (2), 1974, p. 243-261. – (Abstract in) Psychiatry Digest, Dec. 1974, p.33.
• Mysticism and Violence: the Case of Nikos Kazantzakis,International Journal of Psychoanalysis, Vol. 55, 1974, p. 205-210.
• The Psychoanalytic Process / Paul A. Dewald, Bull Menninger Clinic, Vol. 38, 1974, p. 571-573 (Book Review).
• Time and Affect in Psychopathology, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 23, 1975, p. 383-395. – (Reviewed in) Psychiatry Digest, May 1976, p. 30-31.
• A Brief History of a Psychoanalytic Hospital, The American Psychoanalytic Association Newsletter, Vol. 9, 1975, p. 6-8.
• ΗΔερματοπάθειατουΝίκουΚαζαντζάκη: μιαψυχαναλυτικήάποψη= The Skin Disease of Nikos Kazantzakis: a psychoanalytic view, ΝέαΕστία, Τόμ. 49, τχ. 1149, 1975, σ. 666-675.
• The Present of Things Future-Explorations of Time in Human Experience / Thomas J. Cottle and Steven L. Klineberg, Psychoanalytic Quarterly (Book Review)
• On the Experience of Time and Its Dynamic, with special reference to Affects, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 24, 1976, p. 363-375.
• Aggression and Mysticism, Contemporary Psychoanalysis, Vol. 12, 1976, p. 214-226. – (Abstract in) Psychiatry Digest, Aug. 1977, p. 79. – (Reprinted in) Menninger Perspective, Vol. 8, No.1 Spring 1977.
• Borderline Disorders: Diagnosis, Weekly Psychiatry Update Series, Vol.1, Nov. 1976, p. 2-5
• Ψυχανάλυση– Ψυχιατρική– Νευρολογία/ Δ. Θ. Κουρέτας, International Journal of Psychoanalysis, Vol. 56, 1976, p. 365-367 (Book Review).
• Ψυχανάλυση– Ψυχιατρική– Νευρολογία/ Δ. Θ. Κουρέτας, Bull Menninger Clinic, Vol. 40, 1976, p. 282-283 (Book Review).
• Schizophrenia and the Need-Fear Dilemma / D L. Durham, Al Gladstone and R. W. Gibson, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 24, 1976, p. 714-721 (Book Review).
• The Hospital Team and the Conflict of Professional Disciplines: Psychologists versus Psychiatrists, Journal of the National Associations of Private Psychiatric Hospitals, Vol. 9 (4), 1978, p. 42-43.

• Time and Affects in Borderline Disorders, International Journal of Psychoanalysis, Vol. 59, 1978, p. 157-163.
• Early Development of Affects and Moods, Bull Menninger Clinic, Vol. 41 (1), 1979, p. 96-104.
• Affective Disturbance in Borderline & Narcissistic Patients, Bull Menninger Clinic, Vol. 44, 1980, p. 135-146.
• Long Term Hospital Treatment for Adult Patients with Borderline & Narcissistic Disorders, Bull Menninger Clinic, Vol. 44, 1980, p. 212-226.
• Time and the Dream, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 28, 1980, p. 861-877.
• Προβλήματα γύρω από την Κοινωνική Αποκατάσταση Ψυχικών Αναπήρων, Εκλογή:περιοδικό των Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος,Τόμ. 14, τχ. 56, 1981, σ. 119-126.
• Psychiatry in Greece, World Studies in Psychiatry, Vol. 2 (1), 1982, p. 1-15.
• Time as a Conflict / J. T. Fraser, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 30, 1982, p. 803-805 (Book Review).
• Psychoanalysis Abroad: a report from Greece, Psychoanalytic Quarterly, Vol. 52, 1983, p. 250-253.
• The Current Status of the Diagnosis of Borderline Syndrome, Directions in Psychiatry, Vol. 3 (11), 1983, p. 1-7.
• Evaluation of Treatment Approaches in the Borderline States, Directions in Psychiatry, Vol. 3 (12), 1983, p. 1-7
• (Commentary on) Critical and Unresolved Issues of Borderline Personality / M. H. Stone In Integrative Psychiatry, Sept. – Oct. 1984, p.184-185.
• Borderline Disorders: Psychiatric Clinics of North America / Michael Stone, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 32, 1984, p. 674-677 (Book Review).
• Ψυχανάλυση και Λογοτεχνία στην Ελλάδα, Νέα Εστία, τχ. 116, 1984, σ. 1063-1074.
• (Discussion of) Transference and Reconstruction / John Bruggeman, Bulletin of European Psychoanalytic Federation, Vol. 25, 1985, p. 69-73.
• Borderline Patients and their Treatment: technical and other problems, Scandinavian Psychoanalytic Review, Vol. 10, 1987, p. 93-102
• Αποασυλοποίηση: Μέσα ή Έξω από το Άσυλο;, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 16, 1987, σ. 12-14
• Borderline Patients: psychoanalytic perspectives / M. Abend, M. S. Porder and M. S. Willick, Journal of the American Psychoanalytic Association, Vol. 35, 1987, p. 256-259 (Book Review).
• Ψυχιατρική και Ψυχανάλυση: ταύτιση αλλά όχι εξίσωση, Διαβάζω,τχ. 210, 1989, σ. 21-25.
• AIDS: ψυχοκοινωνικά προβλήματα, Ελληνική Επιθεώρηση Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας, τχ. 1, 1990, σ. 249-252.
• Οριακές διαταραχές προσωπικότητας: διαγνωστική και θεραπευτική πρόκληση, Ψυχιατρική, τχ. 1, 1990, σ. 28-33.
• Κατάθλιψη: ψυχολογική προσέγγιση στο πρόβλημα της αιτιολογίας της, Ψυχιατρική, τχ. 4, 1993, σ. 131-133.
• Κατάθλιψη ή μελαγχολία. Μια ιστορική αναδρομή, Ψυχιατρική, τχ. 6, σ. 355-368.
• Η ελληνική ψυχιατρική ορολογία: προβληματισμός και υποδείξεις, Ψυχιατρική,τχ. 7, 1996, σ. 297-304.
• (Με τους Ι. Ο. Βλάχο και Στ. Μπεράτη, στηνίδιασειρά) Magico-Religious beliefs and Psychosis, Psychopathology, Vol. 30, 1997, p. 93-99.
• Lord Byron, his mother, and Greece, Canadian Journal of Psychoanalysis, Vol. 6 (1), 1998, p. 15-26.

Άρθρα με τη συμμετοχή και άλλων

1. Nursing Aides and Patient Violence, American Journal of Psychiatry /  Hartocollis ; Pauline Levy, Vol. 133, p. 429-431. – (Reproduced in) Practical Reviews in Psychiatry, Vol. 1, No.2, April 1976.
2. Social Drinking in a Psychiatry Unit: an Informal Experiment / P. Hartocollis ; J. C. Connelly,Journal of Psychiatric Treatment and Evaluation,  3, 1981, p. 157-160.

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Πέτρος Χαρτοκόλλης ξεκίνησε τις σπουδές στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1944-46). Στην συνέχεια, έως το 1954  Michigan State University, έλαβε τους τίτλους ΜΑ και PhD στην Κλινική Ψυχολογία. Επιστρέφει στην Ευρώπη, στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης, όπου ολοκληρώνει τις σπουδές στην Ιατρική, όπου ανακηρύχθηκε επίσης Διδάκτωρ (1953). Ειδικεύθηκε στην ψυχιατρική στο Kansas University και στο The Menninger School of Psychiatry, The Menninger Foundation στην Topeka, Kansas. Παράλληλα το 1968 ολοκληρώνει την εκπαίδευση στην ψυχανάλυση στο Topeka Institute for Psychoanalysis στην Topeka, Kansas. 

Χρημάτισε διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής Menninger και καθηγητής της Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Kansas. Δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας του San Francisco και στο Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης. Παράλληλα γίνεται Διδάσκων και Επιβλέπων Αναλυτής στο Topeka Institute for Psychoanalysis και Πρόεδρος στην Topeka Psychoanalytic Society τη διετία 1977- 1979. 

Το 1981 εκλέγεται καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Το 1982, ο Πέτρος Χαρτοκόλλης ήταν μεταξύ των πρώτων Ελλήνων ψυχαναλυτών οι οποίοι συγκρότησαν το αρχικό Study Group στο πλαίσιο της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης. Ο Πέτρος Χαρτοκόλλης υπήρξε Διδάσκων αναλυτής, Πρόεδρος και Διευθυντής Εκπαίδευσης της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Εργογραφία

Βιβλία

• Χαμένα όνειρα, κρυφές επιθυμίες της ψυχής, Καστανιώτης, Αθήνα, 2006.
• Μεταβίβαση- αντιμεταβίβαση / επιμ. Θάλεια Βαργοπούλου, Χατζηνικολή, Αθήνα, 2001.
• Μεταλλαγές: από το θεωρητικό στοχασμό στην ψυχαναλυτική διαδικασία / μτφ. Δροσούλα Τσαρμακλή, Αθήνα, 2000.
• Ο φθόνος δείκτης επιθυμίας : μονογραφία μιας ψυχανάλυσης, Καστανιώτης, Αθήνα, 1995.
  
  

Άρθρα

• Body of senses and/or body of fantasies In Beyond the Mind-body dualism: proceedings of the 6th Delphi Psychoanalytic Symposium / Ed. Evy Zacharacopoulou. Amsterdam: Elsevier, 2006.
• Ο Τζών δεν ήταν παρών. Μια μη οριακή περίπτωση; Εκ των Υστέρων, τχ. 10, 2003.
• Les groups, les individus et leurs interrelations, L’individuel et le collectif en psychanalyse, 1999, p.41-46.
• Panel Report: Bion’s Contribution to the Psychoanalytic Theory and Technique: chaired By Leon Grinberg, International Journal of Psychoanalysis, Vol. 77 (1996), p. 575-577.
• Discussion of Marie-Lise Roux’s paper: an Evaluation of the Capacity to be Analyzed or to be an Analyst, Bulletin EPF, Vol. 47 (1996), p. 36-37.
• Propos sur la supervision, Bulettin de la Societe Suisse de Psychanalyse, Vol. 33, 1992.
• Interview avec Andre Green sur la supervision, Bulettin de la Societe Suisse de Psychanalyse, Vol. 33, 1992.
• L’adolescente a la rose, Revue Francaise de Psychanalyse, Vol. 55 (6), 1991, p. 1793-1797.
• Summary of the Discussion, Bulletin EPF, 34 (1990), p. 28-34.
• The Advantages and Disadvantages of being in Analysis During Supervision, Bulletin EPF, Vol. 32 (1989), p. 79-89.
• La problematique du den ou “Les enfants qui refusent de marier leuers parents”, Revue Francaise de Psychanalyse, Vol. 50 (4), 1986, p. 1183-1211.
• Η προβληματική της διάψευσης ή «Τα παιδιά που αρνούνται να δεχτούν το γάμο των γονιών τους In Ψυχαναλυτικά Κείμενα, Νεφέλη, Αθήνα, 1990.
• L’acte a double face, Bulettin de la Societe Suisse de Psychanalyse, 15, 1983.

Βιογραφικό

Η Θάλεια Βεργοπούλου γεννήθηκε στο Κάϊρο όπου και περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές της. Σπούδασε Ψυχολογία στη Γενεύη και στο Παρίσι. Εκπαιδεύτηκε στην ψυχανάλυση της ομάδας, στο Λονδίνο. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα εργάστηκε ως διευθύντρια του Ψυχολογικού Εργαστηρίου του Δημόσιου Ψυχιατρείου και ως ψυχολόγος στη Σχολή Μωραϊτη. Ταυτόχρονα εργάστηκε ιδιωτικά με παιδιά, εφήβους και ενηλίκους.

Το 1964 μετέβη για μετεκπαίδευση στις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας ανέπτυξε αντιστασιακή δράση εξαιτίας της οποίας συνελήφθη και φυλακίστηκε. Κατάφερε να φύγει από την Ελλάδα ζητώντας πολιτικό άσυλο στην Ελβετία. Εκεί εργάστηκε στο « Κέντρο Επιστημολογικής Γενετικής» ως συνεργάτιδα του J.Piaget. Ταυτόχρονα άρχισε την ψυχαναλυτική εκπαίδευσή της και εξελέγη μέλος και αργότερα διδάσκουσα αναλύτρια της Ελβετικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα το 1996 και εξελέγη διδάσκουσα αναλύτρια της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Συμμετείχε ενεργά στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες της ΕΨΕ της οποίας διετέλεσε αντιπρόεδρος από το 2002 ως το 2005.

Η Θάλεια Βεργοπούλου είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη δυναμική της ομάδας, το έργο του W. Bion και τη μελέτη των οριακών οργανώσεων. Ανέπτυξε σημαντικό συγγραφικό έργο εκδίδοντας τέσσερα βιβλία ψυχαναλυτικού ενδιαφέροντας και πλήθος άλλων ψυχαναλυτικών εργασιών.

Πέθανε στην Αθήνα στις 3/2/2007.

Η Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία τίμησε τη μνήμη της με την οργάνωση επιστημονικής ημερίδας το Φεβρουάριο του 2008 (βλ. Δελτίο ΕΨΕ, τχ. 29)

Εργογραφία

Βιβλία

• Μπεράτη, Σ. Ψυχαναλυτικές απόψεις για την επιθετικότητα και την καταστροφικότητα (15-30).In ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ, η Ψυχανάλυση συνομιλεί με τις Επιστήμες του Ανθρώπου. Επιμέλεια και Πρόλογος: Μ.Χατζηανδρέου και Σ. Μανωλόπουλος. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΜΟΣ, Αθήνα, 2021.
• Εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα στο έργο του Freud In Εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα. – (Μονογραφία Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας ; 4). Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ; Νήσος, 2015, σ. 11-26.
• Ψυχανάλυση και Ιδεολογίες In Πρακτικά Διεθνούς Ψυχαναλυτικού Συμποσίου Δελφών. – Αθήνα: Εκδόσεις Καπόν, 2013.
• Απώλεια αντικειμένου-πένθος In Απώλειες και διεργασία πένθους. - (Μονογραφία Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας ; 3). – Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ; Νήσος, 2013, σ. 29-42.
• To αρνητικό στην ψυχανάλυση In Η έννοια του αρνητικού στην ψυχανάλυση. - (Μονογραφία Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας ; 1). – Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2011, σ. 29-40.
• Ψυχοδυναμικοί παράγοντες συνδεόμενοι με την αυτοκτονική συμπεριφορά εφήβων In Θέματα Ψυχοδυναμικής Παιδοψυχιατρικής. Αθήνα: Καστανιώτης, 2008.
• Παρατήρηση Βρεφών και Παιδιών Προσχολικής Ηλικίας (Ψυχαναλυτική Έρευνα) In  Ψυχαναλυτική σκέψη: επιστημολογία και διεπιστημονικότητα. – Αθήνα: Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, 2007. - σ. 101-110.
• Discussion of Dr. Fred Pine's paper “Differentiation, object relation and microprocesses of identification through the mother-infant bodily relationship” In Beyond the Mind-Body Dualism: Psychoanalysis and the Human Body (Proccedings of the 6th Delphi International Psychoanalytic Symposium). – Philadelphia: Elsevier, 2006.
• Suicidal Attempts and suicides in Greek Adolescents In Children and Death / ed. Costas Papadatos, Danai Papadatou. – Washington: Taylor& Francis, 1991, p. 77-86.
• Το πρώτο αναλυτικό όνειρο καθρέφτης των νευρωτικών συγκρούσεων του ασθενούς και της αναλυτικής διεργασίας που ακολουθεί In Ψυχαναλυτικά Κείμενα / Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία. – Αθήνα: ΝΕΦΕΛΗ, 1990.

Άρθρα

• Μπεράτη, Α.(2020). Ψυχαναλυτική Εκπαίδευση από τον Freud μέχρι Σήμερα. In Συνδέσεις 3: Ψυχαναλυτική Εκπαίδευση, Ιστοσελίδα της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. http://www.psychoanalysis.gr/index.php/syndeseis#freud
• Thoughts about repression, International Journal of Psychoanalysis, Vol. 7 (3), 2020.
• Σχόλια πάνω στην Περίπτωση της Λένας, Οιδίπους, τχ. 14, 2015, σ. 46-51.
• Σχόλια για το κείμενο του κυρίου Ζερβού «Γιατί ξεχνάμε την Μήδεια», Οιδίπους, τχ. 11, 2014, σ. 42-45.
• Η μητρική παρουσία κατά την αναλυτική διαδικασία, Οιδίπους, τχ. 11, 2014, σ. 55-68.
• Rimozione e scissione nel processo psichoanalitico / Savvopoulos S., Manolopoulos S., Beratis S., L’Annata Psicoanalitica Internazionale, Vol. 7, 2014, p. 41-62.
• Prenatal tobacco smoke exposure, risk of schizophrenia, and severity of positive/negative symptoms / Stathopoulou A., Beratis I., Beratis S., Schizophrenia Research, Vol. 148, Issues 1-3.
• Bodily Manifestations in the Psychoanalytic Process / Vartzopoulos I., Beratis, S., Psychoanalytic Quarterly, Vol. 81 (3), 2012, p. 657-681.
• Repression and Splitting in the Psychoanalytic Process / Savvopoulos, S. Manolopoulos, S. Beratis, S., International Journal of Psycho-Analysis, Vol. 92 (1), 2011, p. 75-96.
• Suicidality in the “prodromal” phase schizophrenia / Andriopoulos I., Ellul J., Skokou M., Beratis S., Comprehensive Psychiatry, Vol. 52, Issue 5, 2011, p. 479-485.
• Σχόλια για το κείμενο του κυρίου Ζερβή «Ο ερωτισμός που πλησιάζει - ο ερωτισμός που απομακρύνει», Οιδίπους, τχ. 3, 2010, σ. 45-48.
• Relationship of “prodromal” symptoms with severity and type of psychopathology in the active phase of schizophrenia / Moukas G., Stathopoulou A., Gourzis P., Beratis S., Comprehensive Psychiatry, Vol. 51, Issue 1, 2010, p. 1-7.
• Sex differences in prepsychotic “prodromal” symptomatology and its association with Positive and Negative Syndrome Scale active phase psychopathology in male and female patients / Moukas G., Gourzis P., Beratis I., Beratis S., Comprehensive Psychiatry, Vol.51, Issue 5, 2010, p. 546-551.
• Συνομιλίες – Συνέντευξη στον Ι. Βαρτζόπουλο και Ν. Λαμνίδη, Οιδίπους 2, 2009, σ. 284-300.
• Smoking, psychosocial factors, psychopathologic behaviour, and other related conditions in hospitalized youth suicide attempters / Menti E., Lekk, N., Assimakopoulos K., Varvarigou A., Beratis N., Beratis S., Comprehensive Psychiatry, Vol.48, Issue 6, 2007, p. 522-528.
• Les transformations psychiques, Bulletin EPF, Vol. 60, 2006, p. 11-14.
• Suicidal ideation in prisoners: risk factors and relevance to suicidal behaviour. A prospective case-control study / Lekka P. N., Argyriou A., Beratis S., European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, Vol. 256, 2006, p. 87-92.
• Transformations in Dream -Work / Beratis S., Manolopoulos S., Bulletin EPF, Vol. 59, 2005, p. 120-126.
• Major depression and risk of depressive symptomatology associated with short-term and low-dose interferon -a treatment / Journal of Psychosomatic Research, Vol. 58 (January), 2005, p. 15-18.
• Psychopathology and behavioural trends of children with accidental poisoning / Katrivanou A., Lekka, P. N., Beratis S., Journal of Psychosomatic Research, Vol. 57, Issue 1, 2004, p. 95-101.
• Characteristics of inmates receiving prescribed benzodiazepines in a high -security Greek prison / Lekka N. P., Papadourakis A., Beratis, S., Comprehensive Psychiatry, Vol.44, Issue 5, 2003, p. 409-414.
• Symptomatology of the Initial Prodromal Phase in Schizophrenia / Gourzis P., Katrivanou A., Beratis S., Schizophrenia Bulletin, Vol.28, Issue 3, 2002, p. 415-429.
• Συμπτωματολογία της αρχικής πρόδρομης φάσης στη σχιζοφρένεια / Γουρζής Φ., Κατριβάνου Α., Μπεράτη Σ., Ψυχιατρική, τχ. 13, 2002, σ. 106-125.
• Suicide attempts in high-dose benzodiazepine users / Lekka N. Paschalis, Βeratis S., Comprehensive Psychiatry, Vol.43, Issue 6, 2002, p. 438-442.
• Factors affecting smoking in schizophrenia / Beratis S., Katrivanou A., Gourzis P., Contemporary Psychiatry, Vol. 42 (5), 2001, p. 393-402.
• Early Trauma in the Development of Masochism and Depression / Gabriel J., Beratis S., International Forum of Psychoanalysis, Vol. 6 (4), 1997, p. 231-236.
• Gender differences in the frequency of schizophrenic subtypes in unselected hospitalized patients / Beratis S., Gabriel J., Hoidas S., Schizophrenia Research, Vol. 23, Issue 3, 1997, p. 239-244.
• Magico-Religious Beliefs and Psychosis / Vlachos I., Beratis S., Hartocollis P., Psychopathology, Vol. 30, 1997, p. 93-99.
• Psychological Factors in the Development of Mood Disorders with a Seasonal Pattern / Beratis S., Gourzis P., Gabriel J., Psychopathology, Vol. 29, 1996, p. 331-339.
• Psychosocial adjustment of thalassaemic children siblings / Labropoulou S., Beratis S., Journal of Psychosomatic Research, Vol. 39, Issue 7, 1995, p. 911-919.
• Age at Onset in Subtypes of Schizophrenic Disorders / Beratis S., Gabriel J., Hoidas S., Schizophrenia Bulletin, Vol. 20, Issue 2, 1994, p. 287-296.
• Anniversary Reaction as Seasonal Mood Disorder / Beratis S., Gourzis P., Gabriel, J., Psychopathology, Vol. 27, 1994, p. 14-18.
• A psychodynamic model for understanding pervasive developmental disorders, The European Journal of Psychiatry, Vol. 8 (4), 1994, 209-214.
• Psychosocial status in pre-adolescent children with b-thalassaemia. Journal of Psychosomatic Research, Vol. 37, Issue 3, 1993, p. 271-279.
• Suicide among Adolescents in Greece, British Journal of Psychiatry, Vol. 159, 1991, p. 515-519.
• Factors Associated with Adolescent Suicidal Attempts in Greece / Psychopathology, Vol. 23, 1990, p. 161-168.
• Δομή προσωπικότητας και άγχος σύμφωνα με την ψυχαναλυτική άποψη, ΔΙΑΒΑΖΩ, τχ. 210, 1989, σ. 58-59.
• Noncompliance with iron chelation in patients with b- thalassaemia. Journal of Psychosomatic Research, Vol. 33, Issue 6, 1989, p. 739-745.
• The Personal Myth as a Defence Against Internal Primitive Aggression. International Journal of Psychoanalysis, Vol. 69, 1988, p. 475-482.
• Suicide in southwestern Greece 1979-1984, Acta Psychiatrica Scandinavica, Vol. 74, Issue 5, 1986, p. 433-439.
• The First Analytic Dream: Mirror of the Patient’s Neurotic Conflicts and Subsequent Analytic Process, International Journal of Psychoanalysis, Vol. 65, 1984, p. 461-469.
• Separation- Individuation and transitional objects in a four-year-old psychotic child / Beratis S., Mill, R., Galenson E., International Journal of Psychoanalytic Psychotherapy, Vol. 9, 1982-1983, p. 561-582.
• Development of a Child with Long-Lasting Deprivation of Oral Feeding / Beratis S., Kolb R., Sperling E., Journal of American Academy of Child Psychiatry, Vol. 20, Issue 1, 1981, p. 53-64.
• Developmental Aspects of an Infant with Transient Moderate to Severe Hearing Impairment / Beratis S., Rubin M., Miller R., Galenson E., Rothstein A., Pediatrics, Vol. 63 (1), 1979, p. 153-155.

Βιογραφικό

Η Σταυρούλα( Αύρα) Μπεράτη είναι ομότιμη καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Παιδοψυχιατρικής και Ψυχανάλυσης της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Πατρών.  Διδάσκουσα και Εποπτεύουσα Ψυχαναλύτρια στην Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία,  στην Αμερικανική Ψυχαναλυτική Ένωση και στην Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση.

Συντονίζει το πρόγραμμα εκπαίδευσης ψυχαναλυτών παιδιών και εφήβων στα πλαίσια της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Έχει διατελέσει πρόεδρος και διευθύντρια εκπαίδευσης στην Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος.

Εργογραφία

Βιβλία

• Τα σύνορα του Πολιτισμού, η τρίτη πραγματικότητα, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2020
• Η πράξη της μεταβίβασης , ΕνΤόμω/ ΣΥΜΕΠΕ, Θεσσαλονίκη 2019
• Τα πρόσωπα του ξένου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2017.
• Τι λένε οι άνθρωποι στον δρόμο και τι ακούει ο ψυχαναλυτής, Αρμός, Αθήνα 2017.
• Ψυχική Σκηνή και Αρχαίο Δράμα, (Γραφές της Ψυχανάλυσης – Επιχειρήματα), Γαβριήλιδης, Αθήνα 2017.
• Τα Διαβατικά: κομβικά περάσματα της εκπαίδευσης στην ψυχανάλυση, Αρμός, Αθήνα 2016.
• Οι Δρόμοι της Εφηβείας: χάρτες επαναλήψεων και φαντασιώσεων, πορείες παλινδρομήσεων και απαρτιώσεων, Νήσος, Αθήνα 2016.
• Για τον χαρακτήρα: μια ψυχαναλυτική προσέγγιση, (Ψυχαναλυτικά Κείμενα / επιμ. Δημήτρης Σακελλάρης), ΜΕΤΑ, Αθήνα 2012.
• Ψυχικοί δεσμοί, κοινωνικοί θεσμοί, (Γραφές της Ψυχανάλυσης / επιμ. Θανάσης Χατζόπουλος ; 1), Γαβριηλίδης, Αθήνα 2011.
• Η Τραγική Ανάγνωση της Ιστορίας, (Ψυχαναλυτική Σειρά), Ίκαρος, Αθήνα 2010.
  
  

Άρθρα 

• Internalization processes and transference in a traumatized patient, Psichoanalisi, Vol.23(1), 2019, p.41-54
• Discussion of Michael Parson’s paper “Authors of our own authority”, Psychoanalysis in Europe. Bulletin, Vol. 70, 2016, p. 29-34.
• Medea by Euripides: Psychic constructions for preverbal experiences and traumas, The Psychoanalytic Quarterly, Vol. 84 (2), 2015, p. 441-461.
• Ο Ιππόλυτος του Ευριπίδη: τα οικεία πράγματα, Οιδίπους, τχ. 13, 2015, σ. 270-294.
• Αυταπάτες, Απάτες και Παραληρήματα: η διαφθορά ως ψυχική κατάσταση κατάργησης της διαφοράς [Ηλεκτρονικό περιοδικό της Ε.Ε.Σ.ΣΚΕ.Ψ.Ο] Συστημική Σκέψη & Ψυχοθεραπεία, τχ. 6, 2015.
• Ο Γυάλινος Κόσμος του Τέννεσι Ουίλλιαμς, Συστεμική Σκέψη και Ψυχοθεραπεία. Τχ. 4, 2014.
• Σχόλιο πάνω στην περίπτωση του Οδυσσέα (Α. Ατσαλάκη), Οιδίπους, τχ. 12, 2014, σ. 408-411.
• Η Ποιητική Διαδικασία και τα Πάθη της. Ψυχαναλυτικοί στοχασμοί για τον Σολωμό, του Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη. – Αθήνα: Γαβριηλίδης, 2014. Βιβλιοπαρουσίαση Οιδίπους, τχ. 12, 2014, σ. 493-500.
• Discussione su: Tempo, paternita e “La montagna incantana” di James Herzog, Psichoanalisi, Vol. 18, Nο. 2, Luglio-Dicembre 2014.
• Η Νόσος της Πόλεως, Οιδίπους, τχ. 9, 2013, σ. 176-193.
• Ζούμε μια ζωή που δεν καταλαβαίνουμε, Συστεμική Σκέψη και Ψυχοθεραπεία, τχ. 3, 2013.
• Μην ταΐζετε τις μέλισσες, Συστεμική Σκέψη και Ψυχοθεραπεία, τχ. 1, 2012.
• Ευεργετική επίδραση της απαγόρευσης, Παιδί και Έφηβος, Τόμ. 14 (2), 2012, σ. 70-76.
• Σχόλια στην κλινική παρουσίαση της Α. Σκούλικα, Οιδίπους, τχ. 6, 2011, σ. 361-366.
• Η αφήγηση και το τραυματικό με αφορμή το Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι, Οιδίπους, τχ. 4, 2010, σ. 432-452.
• Οι συνδέσεις ψυχής-σώματος στη σκέψη του Winnicott, Παιδί και Έφηβος, Τόμ. 11(2), 2009, σ. 57-65.
• Η ανάγκη και ο φόβος του νοήματος στον σχιζοφρενή ασθενή, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 102, 2008, σ. 71-78.
• Η νεκρή ζώνη, Εκ των Υστέρων, τχ. 11, 2004, σ. 48-61.
• Επεξεργασία τραυμάτων στην ψυχαναλυτική θεραπεία. Ψυχιατρική, Τόμ. 15 (3), 2004, σ. 261-270.
• Some thoughts on repetition, return and recognition (Commentary to Celeste Malpique), Revista Portuguesa De Psicanalise, Vol. 25, 2004, p. 71-79.
• Η συμβολή του Winnicott στη κατανόηση της σύνδεσης σώματος-ψυχισμού, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 85, 2004, σ. 66-74.
• Η πρόσβαση της μητέρας στον ψυχισμό του βρέφους, Ψυχολογικά Θέματα, Τόμ. 10(1-2), 2004, σ. 19-30.
• The sense of transience in transferential and transitional phenomena, Israel Psychoanalytic Journal, Vol. 1(2), 2003, p. 225-245.
• Η εξωτερικότητα του πλαισίου μιας ομάδας εργασίας, Εκ των Υστέρων, τχ. 8, 2002, σ.115-129.
• Τα πολιτικά γεγονότα σε μια ψυχαναλυτική εταιρία: το παράδειγμα των αντιθέσεων μεταξύ A. Freud / M. Klein. Η συμβολή του Winnicott, Εγκέφαλος, Τόμ. 39 (2), 2002, σ. 85-98.
• Το άγχος της απαρτίωσης, Εκ των Υστέρων, τχ. 5, 2001, σ. 70-88.
• Η φαντασία της ενσωμάτωσης, Κλινική Ψυχοδυναμική, Τόμ. 4 (4), 2000, σ. 99-118.
• Μερικές σκέψεις για τα μνημονικά ίχνη. Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 71, 2000, σ. 79-98.
• Euripides’ Hippolytus: ‘the familiar things’, Psychoanalytic Studies, Vol. 1(2), 1999, p. 177-189.
• Το αναλυτικό τακτ,  Εκ των Υστέρων, τχ. 2, 1998, σ. 142-158.
• Το εκδικητικό αντικείμενο, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 61, 1998, σ. 114-120.
• Η θέση του βρεφικού στη ψυχαναλυτική σκηνή, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 62, 1998, σ. 121-122.
• Η ικανότητα του πολυμήχανου στην εφηβεία, Κλινική Ψυχοδυναμική, Τόμ. 1 (1), 1997, σ. 71-80.
• Το παραμύθι. Μια κατασκευή, Εκ των Υστέρων, τχ. 1, 1997, σ. 242-249.
• Τραύμα και εγκατάλειψη, Ψυχολογικά Θέματα, Τόμ. 7 (1), 1996, σ. 74-86.
• Τοξικομανία: ψυχοδυναμικές πλευρές, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 46, 1994, σ. 108-114.
• Μερικές παρατηρήσεις από την εμπειρία σεμιναρίου εισαγωγής στην ψυχοθεραπεία παιδιών, Ψυχολογικά Θέματα, Τόμ. 3(2), 1990, σ. 110-117.
• Παρατήρηση βρέφους: η επίδραση προηγούμενης αποβολής στην ανάπτυξη της σχέσης μητέρας-παιδιού, Ψυχολογικά Θέματα, Τόμ. 3 (3), 1990, σ. 164-174.
• Ενδονοσοκομειακή νοσηλεία παιδιών και εφήβων. Θεραπεία περιβάλλοντος σε μονάδα εφήβων, Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής, 1990.
• Σχολική Φοβία, Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 27, 1989, σ. 85-93.
• Ψυχοσωματικές σχέσεις και διαταραχές, Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής, τχ. 2, 1988, σ. 250-284.
• Η αίσθηση της αναποτελεσματικότητας στην ανάπτυξη και στη ψυχοθεραπεία εφήβων με ψυχογενή ανορεξία, Ψυχολογικά Θέματα, Τόμ. 1(4), σ. 1988, σ. 241-249.
• Η ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη του εφήβου, Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής, τχ. 1, 1987, σ. 43-74.
  
  

Επιστημονική Επιμέλεια Περιοδικών Εκδόσεων

• Προσεγγίσεις: περιοδική έκδοση για τη ψυχική υγεία βρεφών / επιμ. Σ. Μανωλόπουλος, Γρ. Αμπατζόγλου, Ζ. Παπαληγούρα και Αρ. Σκούλικα. – Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2006-2009 [6 τεύχη].
• Προσεγγίσεις: περιοδική έκδοση για τη ψυχική υγεία βρεφών / επιμ. Σ. Μανωλόπουλος και Γρ. Αμπατζόγλου. – Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 1999-2006 [3 τεύχη].
• Σύγχρονα Θέματα Παιδοψυχιατρικής /  επιμ. Σ. Μανωλόπουλος και Γ. Τσιάντης. - Αθήνα: Καστανιώτης, 1987-1990 [3 Τόμοι, 5 Τεύχη].
   

Συμμετοχή στα βιβλία

• Στέκια των εφήβων, γεγονότα της παρέας και πρωταρχική σκηνή(151-170). In Πεπρωμένα του Οιδιποδείου/ επιμ. Ολ. Μαράτου, Κ. Μπαζαρίδης.( Μονογραφία ΕΨΕ, 9 )- Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία; Νήσος, 2021.
• Η βία των παιδιών, των εφήβων και των ομάδων τους στο σχολείο (σ.171-203). Συζήτηση των κειμένων των Ι. Τσίγκανου  και Κ. Μπαζαρίδη.In ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ, η Ψυχανάλυση συνομιλεί με τις Επιστήμες του Ανθρώπου. Επιμέλεια και Πρόλογος: Μ.Χατζηανδρέου και Σ. Μανωλόπουλος. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΜΟΣ, Αθήνα,2021.
• Πρόλογος στο: Το περιστέρι που επιστρέφει, το περιστέρι που εξαφανίζεται: παράδοξο και δημιουργικότητα στην ψυχανάλυση / Michael Parsons ; επιμ. Γρ. Αμπατζόγλου ; μετ. Ε. Φωτιάδου. - Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2018.
• Πρόλογος στο: Η Ανθρώπινη φύση / D.W Winnicott ; μετ. Γ. Καλομοίρη. - Αθήνα: Αρμός, 2017.
• Πρόλογος στο: Κάτω από το δέρμα / Alessandra Lemma ; μετ. Κ. Ζερβός. - Αθήνα: Αρμός, 2016.
• Το παιχνίδι: φυσιολογική και παθολογική ανάπτυξη In Εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα / επιμ. Ο. Μαράτου, Κ. Μπαζαρίδης. - (Μονογραφία ΕΨΕ ; 4). - Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ; Νήσος, 2015.
• Οι «Ναυγωσώσται» του Παπαδιαμάντη: μετρώντας το πλήθος της υποκειμενικότητας In Ψυχανάλυση και Λογοτεχνία: Σταυροδρόμια / επιμ. Θ. Χατζόπουλος. - Αθήνα: Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2013.
• Το πένθος, η ιστορία και το νόημα In Απώλειες και διεργασία Πένθους / επιμ. Ο. Μαράτου, Κ. Μπαζαρίδης. - (Μονογραφία ΕΨΕ ; 3). - Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ; Νήσος, 2013.
• Εμπειρίες και διαβήματα απόγνωσης In Wilfred R. Bion: Η συμβολή του στην ψυχανάλυση / επιμ. Ο. Μαράτου, Κ. Μπαζαρίδης. – (Μονογραφία ΕΨΕ ; 2). - Αθήνα: Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ; Νήσσος, 2012.
• The Hellenic Psycho-Analytical Society In 100 Years of the IPA: the Centenary History of the International psychoanalytical Association 1910-2010. Evolution and Change / ed. R. Loewenberg & N. L. Thompson. - London: Karnac, 2011.
• Τι δεν θέλουν οι Παιδοψυχίατροι από την ψυχανάλυση In Κατάθλιψη στα Παιδιά και τους εφήβους: φύση, ανατροφή, κοινωνία. Εισηγήσεις από το 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο, Αθήνα, 27-29 Μαΐου. – [Αθήνα]: Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος, 2011.
• Που είμαστε όταν ζούμε μια εμπειρία: σκέψεις για τον κοινωνικό δεσμό με αφορμή το Blow up του Antonioni In Ο διάλογος ψυχανάλυσης και Κοινωνικού Δεσμού: Επιστημονικό Συμπόσιο 11 και 12 Απριλίου 2008. - Αθήνα: Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 2010.
• Μεταφοροποίηση και υπερκινητικότητα In Ψυχική αναστολή και υπερκινητικότητα / επιμ. Ε. Λαζαράτου. - Αθήνα: Εκδόσεις Βήτα, 2009.
• Το θέατρο της απειλής στην τραγωδία της Μήδειας In Οι Γυναικείες μορφές στο μύθο / επιμ. Α. Βασιλιάς και Ν. Παναγιωτοπούλου. - Αθήνα: Παπαζήσης, 2008.
• Η ποιητική της ψυχαναλυτικής διαδικασίας και η συνάντησή της με το θέατρο In Ψυχαναλυτική σκέψη: συναντήσεις με το μύθο, την τραγωδία και την ποίηση / επιμ. Κ. Σολδάτος και Γρ. Βασλαματζής. - Αθήνα: Κέδρος, 2007.
• Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και ιστορικότητα In Προσεγγίσεις της υποηβοηθούμενης αναπαραγωγής: γονείς και βρέφη - οι πρώτοι δεσμοί / επιμ. Γρ. Αμπατζόγλου… [κ.ά.]. - Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 2006.
• Early traumas in psychosomatic patients: splitting and integration In Beyond the Mind-Body Dualism: Psychoanalysis and the Human Body / ed. Evy Zaharakopoulou. – (International Congress Series ; 1286). – Amsterdam: Elsevier, 2006.
• Η σχέση του σωματικά άρρωστου παιδιού με τους γονείς του In Απώλειες στη ζωή του παιδιού / επιμ. Μ. Νίλσεν. – Αθήνα: Μέριμνα, 2005.
• Το συγκείμενο στίγμα: η συνήχηση μεταβίβασης - αντιμεταβίβασης / Σ. Μανωλόπουλος… [κ.ά] In Ψυχανάλυση τον 21ον Αιώνα / επιμ. Γρ. Βασλαματζής. - Αθήνα: Παπαζήσης, 2003.
• Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία στην εκπαίδευση του ψυχαναλυτού In Πέντε Ψυχαναλυτές μιλούν για τη σχέση ψυχανάλυσης και ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας / επιμ. Χ. Ζερβής. - Αθήνα: Καστανιώτης, 2003.
• Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση στη ψυχιατρική του βρέφους In Προσεγγίσεις του βρέφους / επιμ. Γρ. Αμπατζόγλου, Σωτ. Μανωλόπουλος. – Θεσσαλονίκη: Univesrity Studio Press, 2001.
• The history of psychoanalysis in Greece / J. Kontos, N. Kouretas, S. Manolopoulos In Psychoanalysis International: a Guide to Psychoanalysis throughout the World / ed. Kutter . - Vol. 2. – Sondendruck: Fromann- Holzboog, 1992.
• Family therapy of the depressed adolescent: the family myth and the theory of projective identification In Proceedings of the VII Delphic Symposium on Family Therapy presented by the Athenian Institute of Anthropos, 1985.
  
  

Άρθρα σε συνεργασία με άλλους :

• Repression and splitting in the psychoanalytic process / S. Savvopoulos, S. Manolopoulos, A. Beratis, International Journal of Psychoanalysis, Vol. 92 (1) 2011, p. 75-96.

• Transformations in dream work / Beratis S., Manolopoulos S., Bulletin EPF on line. Meditarranean Group meeting. Helsinki, 2005.

Βιογραφικό

ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ, MD, FRCP ©

Είμαι παιδοψυχίατρος, μέλος της Καναδικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχναλυτικής Ένωσης, ψυχαναλυτής παιδιών και εφήβων, διδάσκων αναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΕΨΕ).

Έχω διατελέσει ταμίας, γενικός γραμματέας και αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΨΕ. Τον Απρίλιο του 2017 και του 2019 εξελέγην πρόεδρος της ΕΨΕ. Υπήρξα ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας «Μέριμνα» (που φροντίζει παιδιά και οικογένειες που αντιμετωπίζουν χρόνια αρρώστια  και τον θάνατο) και της Ελληνικής Εταιρείας για την Ψυχική Υγεία των Βρεφών.

 Έχω υπηρετήσει ως διευθυντής δύο μονάδων (παιδιών και εφήβων) νοσοκομείων του Πανεπιστημίου της Οττάβας στον Καναδά (1976-1985), όπου δίδαξα ως λέκτωρ και ως επίκουρος καθηγητής. Από το 1985 εργάζομαι ιδιωτικά και συμμετέχω σε εκπαιδευτικά προγράμματα σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια της χώρας μας.

Εργάζομαι με θέματα που αφορούν το έργο του Winnicott, το τραύμα, την ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων, τις δομικές και αμυντικές διεργασίες του ψυχισμού, την λειτουργία των θεσμών και την συνάντηση των ψυχαναλυτικών ιδεών με την τέχνη.

Εργογραφία

Βιβλία

• Το όνειρο, Αρμός , Αθήνα, 2020
• Το αντι-κείμενο, Αρμός, Αθήνα, 2019
• Ψυχαναλυτική τεχνική, τέχνη της ψυχανάλυσης, Νήσος, Αθήνα, 2017.
• Στοιχεία ψυχικής μορφοποίησης, Γαβριηλίδης, Αθήνα,
• Οι ψυχικές άμυνες και τα παράδοξά τους: δομικές και αμυντικές εργασίες του ψυχισμού, Αρμός, Αθήνα, 2016.
• Το σώμα και οι ψυχικές αναπαραστάσεις, Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2013.
• Η θεωρία και η κλινική του Ναρκισσισμού, Μετά, Αθήνα, 2011.

Βιογραφικό

Βασίλης Δημόπουλος ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, μέλος της Ε.Ψ.Ε. και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης.

Διδάσκων ψυχαναλυτής της Ε.Ψ.Ε.

Μέλος της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας.

Συγγραφέας βιβλίων και άρθρων, με αντικείμενα το ναρκισσισμό, το σώμα και την ψυχικοποίησή του, τις ψυχικές άμυνες, το τραύμα, την τέχνη και την τεχνική της ψυχανάλυσης.

Εργογραφία

Βιβλία & Μονογραφίες

• Αναστοχαστικές Συγγένειες. Εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2019 .
• Tefekkür Yakınlıkları. Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2014 .

Επιμελητής στα βιβλία 

• Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία μακράς διαρκείας / Γκλεν Ο. Γκάμπαρντ ; μετ. Παναγιώτης Κ. Θεοδωρόπουλος ; επιμ. Πολυχρονοπούλου Κωνσταντίνα, Ιωαννίδης Χρήστος, Καραμανωλάκη Χαρά. Αθήνα: Κοινός Τόπος Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών & Επιστημών του Ανθρώπου,
• Ομαδική Ανάλυση μετά τον S. H. Foulkes: ας (ξανα)μιλήσουμε σοβαρά για την ομάδα / Farhad Dalal ; μετ. Γ. Μερτίκας, Π. Τομαράς ; επιμ. Κ. Μωρογιάννης, Χ. Ιωαννίδης. Αθήνα: Κανάκη, 2007.

Συμμετοχή στα βιβλία 

• Τα φαινόμενα απατούν In Εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα / επιμ. Όλγα Μαράτου, Κώστας Μπαζαρίδης. – (Μονογραφίες ; 4). – Αθήνα: Νήσος ; Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2015.
• Νόστος In Απώλειες και Διεργασίες Πένθους / επιμ. Όλγα Μαράτου, Κώστας Μπαζαρίδης. – (Μονογραφίες ; 3). – Αθήνα: Νήσος ; Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2013.
• Ομάδα έργου In Wilfred R. Bion, η συμβολή του στην Ψυχανάλυση / επιμ. Όλγα Μαράτου, Κώστας Μπαζαρίδης. – (Μονογραφίες ; 2). – Αθήνα: Νήσος ; Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2012.
• Τζών Μάλκοβιτς ή Ψυχικός κάματος σε χώρους παραμονής ψυχιατρικής φροντίδας In Ψυχική υγιεινή και ψυχική διαταραχή στην κοινότητα: ζητήματα πρόληψης, θεραπείας και εκπαίδευσης / επιμ. Ειρήνη Βλαχάκη, Γρηγόρης Μανιαδάκης. – Αθήνα: ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις, 2010.
• Αναγνώριση και ψυχαναλυτική σκέψη In Ψυχαναλυτική σκέψη: επιστημολογία και διεπιστημονικότητα / επιμ. Κώστας Σολδάτος, Γρηγόριος Βασλαματζής. – Αθήνα: ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις, 2007.
• Knowing and Being Known In The Therapist at Work: personal factors affecting the Analytic Process (EFPP Monograph Series) / ed. Dimitris Anastasopoulos, Evangelos Papanicolaou. – London: Karnac, 2004.
• Αμοιβαία εκδραμάτηση ως μεταβιβαστική αναβίωση In Ψυχανάλυση στον 21^ο αιώνα / επιμ. Γρηγόρης Βασλαματζής, Νίκος Χαμπέρης, Βασίλης Φαλάρας. – Αθήνα: Παπαζήσης, 2003.

Άρθρα:

• Triangularity in Seperation, International Forum of Psychoanalysis, 28(3) 2019, p. 145-153.
• Binocular Vision in the Total Situation, The American Journal of Psychoanalysis, 78 (1), 2018, p. 74-88.
• On the need to the Beguiled, International Forum of Psychoanalysis, 26 (2), 2017, p.105-111.
• Conversing does not Constitute Need, Free Associations, 70, 2017, p. 118-128.
• Την πάσα ελπίδα μου εις Σε ανατίθημι, Οιδίπους, τχ. 13, 2015.
• From the perceiving Soma to the phantasized Body, International Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 12 (4), 2015, p. 314-324.
• Διόφθαλμη όραση, Οιδίπους, τχ. 12, 2014.
• Homecoming, International Forum of Psychoanalysis, 22 (3), 2013, p. 133-141.
• Madness: terror and necessity – Thoughts on Winnicott, International Forum of Psychoanalysis, 22 (1), 2013, p. 53-59.
• Διϋποκειμενικότητα, Οιδίπους, τχ. 7, 2012.
• Νευροψυχανάλυση, Οιδίπους, τχ. 8, 2012.
• Ασυνείδητη φαντασίωση, Οιδίπους, τχ. 6,
• Απατηλές σχέσεις, Οιδίπους, τχ. 2, 2009.
• Αναλυτής σε συνεδρία, Οιδίπους, τχ. 2, 2009.
• Psychoanalysis and Psychoanalytic Psychotherapy, Psychoanalytic Psychotherapy, Vol. 20 (1), 2006, p.30-39.
• Words Murder Time, International Journal of Applied Psychoanalytic Studies, Vol. 2 (2), 2005, p. 164-173.
• Τhe Other Patient, Psychoanalytic Psychotherapy, 16 (3), 2002, p. 227-245.
• Sharing the unconscious phantasy: the Therapist’s transference to the group as a whole, Group Analysis, Vol.33 (2), 2000, p. 209-220.

Βιογραφικό

Ο Χρήστος Ιωαννίδης είναι ψυχίατρος. Έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια Σικάγου και Θεσσαλονίκης, ανακηρύχθηκε ιατρός το 1980, νευρολόγος-ψυχίατρος το 1984, και Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1990.
Το 1993, έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του, εξελέγη τακτικό μέλος της Εταιρείας Ομαδικής Ανάλυσης Λονδίνου (σήμερα Διεθνής Εταιρεία Ομαδικής Ανάλυσης).

Το 1994, έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του, εξελέγη τακτικό μέλος της Εταιρείας Ψυχαναλυτικών Ψυχοθεραπευτών Tavistock.

Το 2003, έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του, εξελέγη τακτικό μέλος (Fellow) της Βρεταννικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Το 2008, εξελέγη Διδάσκων Αναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Εργογραφία

Συμμετοχή στα βιβλία

• Containment: Container – Contained (co-author. Inter-Regional Consultant: Europe) In IPA Inter-Regional Encyclopedic Dictionary of Psychoanalysis 2017.
• Η προβλητική ταύτιση ως διαμεσολαβητής της εσωτερικής και εξωτερικής πραγματικότητας In Εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα /επιμ. Όλγα Μαράτου, Κώστας Μπαζαρίδης. – Αθήνα: Νήσος ; Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2015. – (Μονογραφίες ; 4).
• Ο ρόλος της ερμηνείας στη ψυχοθεραπεία των ψυχώσεων In Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία της σχιζοφρένειας / επιμ. Ν. Τζαβάρας, Ι. Βαρτζόπουλος, Σ. Στυλιανίδης. – Αθήνα: Καστανιώτη, 2008. – (Ψυχοθεραπείες).
• Σύγχρονες ψυχαναλυτικές απόψεις για την ενοχή In Η ενοχή των άλλων / Λεωνίδας Κoτσαλής. – Αθήνα: Αντ. Ν. Σακκούλας, 2007.
• Harold Searles και η ψυχοθεραπεία της χρόνιας σχιζοφρένειας In Σχιζοφρένεια: φαινομενολογική και ψυχαναλυτική προσέγγιση / Γ. Βαρτζόπουλος, Μ. Διαλλινά, Ε. Μαλαγάρης… [κ.ά.]. – Αθήνα: Καστανιώτης, 2002. – (Ψυχανάλυση).
• Heinrich Racker In Μεταβίβαση – Αντιμεταβίβαση / επιμ. Θάλεια Βεργοπούλου. – Αθήνα: Χατζηνικολή, 2001.

Άρθρα

• Hakikatin carpitilmasi olarak sapkinlk = Perversion as a Distortion of Truth, Psikanaliz Yazilari, Vol. 35, 2017.
• Περί του Οιδιπόδειου Συμπλέγματος υπό το φως πρωίμων αγχών της Melanie Klein, Οιδίπους, τχ. (16), 2016.
• Διάλογος των Βασ. Δημόπουλου, Χρ. Ιωαννίδη και Δημ. Τζάκσον με θέμα την Ασυνείδητη Φαντασίωση, Οιδίπους, τχ. (6), 2011.
• Άγχος αποχωρισμού και αρνητική μεταβίβαση: ο αναλυτής στη συνεδρία, Οιδίπους, τχ. 2, 2009.
• Psychic Transformation and the Immortal Object, Bulletin of the European Psychoanalytic Federation, Vol. 60, 2006.

Βιογραφικό

Ο Δημήτρης Τζάκσον αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1975. Έκανε ειδικότητα ψυχιατρικής στο νοσοκομείο Mount Sinai της Νέας Υόρκης μέχρι το1981. Παράλληλα έκανε την πρώτη του προσωπική ανάλυση με τον Henry Lowenfeld της ψυχαναλυτικής Εταιρίας της Νέας Υόρκης.

Εργάστηκε ως ψυχίατρος και ως διευθυντής κλινικών σε διάφορα νοσοκομεία της Νέας Υόρκης. Επέστρεψε στη Ελλάδα το 1985, όπου άρχισε ψυχαναλυτική εκπαίδευση το 1986 και διδακτική ανάλυση με την Άννα Ποταμιάνου. Εξελέγει στην Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία ως Πρόσεδρο Μέλος το 2001, Τακτικό Μέλος το 2005 και Διδάσκων Αναλυτής το 2009.

Διατέλεσε Διευθυντής Εκπαίδευσης από το 2012 έως το 2014. Την ίδια χρονική περίοδο είχε ως επόπτρια την Hanna Segal, μια συνεργασία η οποία κατέληξε και σε προσωπική φιλία. Είχε επίσης ως επόπτρια την Betty Joseph. Την ίδια περίοδο άρχισε τρίτη προσωπική ανάλυση με Claire Cripwell, μέλος της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Από το 2013 έως το 2017 ήταν επιμελητής της Ετήσιας Ελληνικής Έκδοσης του International Journal of Psychoanalysis .Το 2016 έγινε δεκτός ως φιλοξενούμενο μέλος της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Από το 2016 είναι επιστημονικός συνεργάτης και διδάσκων της Ψυχαναλυτικής Εταιρίας της Κωνσταντινούπολης.

Αποτελεί μέλος του σημερινού Δ.Σ. της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και είναι αντιπρόεδρος της ΕΨΕ.

Εργογραφία

Εργογραφία Φ. Μπόμπος

Συμμετοχή σε Συλλογικά Βιβλία

• Το σωματικό ως «Προψυχική» έκφραση: Επιθέσεις και συνδέσεις μέσω του σώματος, η πράξη εντός της αναλυτικής θεραπείας. In Ψυχισμός, Σώμα, Βία. Επιμέλεια Δ. Αναστασόπουλος, Δ. Οικονομίδης, Κ. Παπακωνσταντίνου, Ν. Τάκης. Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος, 2019.
• Trauma and its effects(p.47-59); Commentary on Ideal ego and ego ideal-superego(p.112-122); Symbolisation (p.123-138). In Experiencing the Body, A Psychoanalytic Dialogue on Psychosomatics. London: Routledge, 2019 [Italian Edition] Il Trauma e i suoi effeti, Commento Io Ideale et Ideale dell’Io-Super-Io, Simbolizzazione. In L’esperienza del corpo, Un dialogo psicoanalytico sulla psicosomatica. Milano : FrancoAngeli, 2020.
• Ιδεολογία και προσωπική ιστορία (σ.397-399). In Ψυχανάλυση και Ιδεολογίες, Αθήνα: Εκδόσεις Καπόν,
• The Dialogue of André Green with Psychosomatics; the ‘Prepsycic'. In A tribute to André Green, Monographs HPS, Athens: Nissos, 2016.
• L’acte dans ses potentialités représentatives. In Corps parlant, corps parlé, corps muet. Paris: Editions in Press, 2016.
• Εισαγωγή στην Ψυχοσωματική Κλινική και Σκέψη. In Ψυχοσωματική Ιατρική/ επιμέλεια Π. Σακελλαρόπουλος- Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, 2007.
• Thoughts on the question of acting and psychosomatic economy (p.146-151). In Beyond the Mind-Body Dualism: Psychoanalysis and the Human Body. Amsterdam: Elsevier, 2006.
• Michel Neyraut(σ.34-38). In Μεταβίβαση-Αντιμεταβίβαση, επιμέλεια Θ. Βεργοπούλου- Αθήνα: Χατζηνικολή, 2001.
• Βραχείες Ψυχοθεραπείες και Ψυχανάλυση, Edmond Gilliéron.Επιμέλεια Γρ. Βασλαματζής ; Μετ. Δ. Γεωργιάδης, Φ. Μπόμπος.- Αθήνα: Εστία, 1991.

Άρθρα σε περιοδικά

• Το τραύμα και η Πράξη, η Συμβολο-ποίηση.(2017) Οιδίπους 18:402-418.
• Idéal, surmoi et psychosomatique, Discussion de l’exposé de Christian Seulin. Bulletin European Psychoanalytical Federation, 70, 2016.
• Sándor Ferenczi: Ο Άνθρωπος-Το έργο του.(2015) Οιδίπους 14: 59-83.
• Τραύματα και Ανάγκες.(2014) Οιδίπους 12: 333-345.
• Σχόλια πάνω στο κείμενο της Δομινίκης Μυλωνά.(2014) Οιδίπους 12 :318-323.
• Σχόλια στην εργασία της Στ.Μπεράτη," Η μητρική παρουσία κατά την αναλυτική διαδικασία". Οιδίπους 11: 333-345.
• Ο Διάλογος του A. Green με την Ψυχοσωματική Το «Προψυχικό».(2013) Οιδίπους 9: 256-271.
• Ορισμένα σχόλια για την ψυχαναλυτική θεραπεία και των ορίων της σε περιπτώσεις ασθενών με βαριές σωματικές νόσους(2013) Οιδίπους 9:166-175
• Úvodní rozhovory s psychosomatickými pacienty (Προκαταρτικές συνεντεύξεις με ψυχοσωματικούς ασθενείς), Revue psychoanalytická psychoterapie (Τσεχία), 14(2):49-56, 2012.
• Ομιλία G. Scariati: Τα άγχη του ψυχαναλυτή κατά την εφαρμογή της ψυχαναλυτικής μεθόδου(2011). Δελτίο της Ε.Ψ.Ε. 43: 16-18.
• L’acte(2010). In Entre psyché et soma, Bulletin de la Société Psychanalytique de Paris 95: 41-43.
• Ομιλία Chr. Dejours: Σώμα και σεξουαλικότητα(2010) Δελτίο της Ε.Ψ.Ε.40 : 6-7.
• Γιατί οι ψυχαναλυτές επιθυμούν και δυσκολεύονται να συ-ζητούν(2008) Εκ των Υστέρων 16: 97-100.
• Μια εισαγωγή στην Ψυχοσωματική Κλινική και Σκέψη(2007). Ψυχολογικά Θέματα 11-13. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Commentaire sur le cas de S. Savvopoulos. In Vie opératoire, Défense ou Déficit, Actualités psychosomatiques (9), 2006.
• Βιβλιοπαρουσίαση: Πέντε ψυχαναλυτές μιλούν για τη σχέση ψυχανάλυσης και ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας. Φώτης Μπόμπος, Αριστέα Σκούλικα(2005). Δελτίο της Ε.Ψ.Ε.19 :5-8.
• Βιβλιοπαρουσίαση: Η σύγχρονη Ψυχοσωματική του Βρέφους και του Παιδιού, του Λεόν Κρεσλέρ(2002). Δελτίο της Ε.Ψ.Ε. 9 :7.
• Διαδρομές και όρια σώματος και Ψυχής: Η ψυχοσωματική προβληματική(2001) Εκ των Υστέρων 6: 90-10

Βιογραφικό

O Φώτης Μπόμπος είναι ψυχίατρος, διδάσκων αναλυτής της Ε.Ψ.Ε. και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (ΙΡΑ). Είναι μέλος του Institut de Psychosomatique de Paris (IPSO-P. Marty) και της Association Internationale de Psychosomatique P. Μarty (AIPPM).

Είναι Διευθυντής Εκπαίδευσης της Ε.Ψ.Ε., από το 2020. Διετέλεσε γραμματέας και μέλος του Δ.Σ., όπως και υπεύθυνος της Επιτροπής Επιστημονικών και Κλινικών Εκδηλώσεων της Ε.Ψ.Ε.

Είναι μέλος του Working party on Psychosomatics of European Psychoanalytic Federation, από το 2013.

Έχει διατελέσει πρόεδρος και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας, όπως και ιδρυτικό μέλος της.

Αντικείμενα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος αποτελούν το πρώιμο τραύμα, το σώμα και η σωματοποίηση στην ψυχανάλυση, η πράξη, η αντιμεταβίβαση, η ηθική και η διαμόρφωση- εκπαίδευση του ψυχαναλυτή.

Εργογραφία

Άρθρα:

-  Ψυχολογικές επιπτώσεις της Μεσογειακής Αναιμίας,  Δελτίο Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, τχ. 46 (1999), σ.15-25.

- Μητρότητα και Σεξουαλικότητα στο Έργο της  Louise Bourgeois. Ανάδειξη Μεταβιβαστικών - Αντιμεταβιβαστικών στοιχείων σε μια Αναλυτική Εργασία, Οιδίπους, Έτος Ε΄ τχ. 10 (2013), σ. 534-550.

Άρθρα σε συνεργασία:

-  Ο αναλυτής στη συνεδρία: ανάλυση, μεθύστερη ανάλυση / Ιάκωβος Κλεώπας ;   σχολ. Ιωάννα Αχειμάστου-Παναγιωτοπούλου και Ντένυ Πάνιτς ; Απαντάει ο Ιάκωβος Κλεώπας , Οιδίπους, Έτος Ε΄ τχ. 9 (2013), σ. 72-79.

- On the subject of homosexuality: What Freud said / Sara Flandersa, Francois Ladameb, Anders Carlsbergc, Petra Heymannsd, Despina Nazirie and Denny Panitz, International Journal of Psychoanalysis, Vol.97, No.3 (2016), p. 933-950.

- A multi- level intervention approach for the care of the HIV- positive haemophiliac and thalassaemic patients and their families / Panitz D… [et. al.],  AIDS Care, Vol. 2 (1990), p. 253-266.

Συμμετοχή στα βιβλία:

- Πολλαπλές απώλειες -  παιδικός εφιάλτης In Απώλειες και διεργασία πένθους. –(Μονογραφίες Ε.Ψ.Ε ;  3), σ. 61-77. – Αθήνα: Νήσος, 2013.

- Πρώτες συνεντεύξεις. In Ερμηνεία. – (Μονογραφίες Ε.Ψ.Ε ), σ. . – Αθήνα: Νήσος ; Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2017.

- Difficulties encountered by adolescent thalassemia patients In Trauma and Adolescence / ed. M. Sugar. – Madison: International Universities Press, 1999. - p.109-125.

- Μεταμόσχευση Μυελού των Οστών: ένα θεραπευτικό δίλημμα για ασθενείς με Μεσογειακή αναιμία και τις οικογένειες τους / Πάνιτς, Δ., Λαδής,Β., Μπερδούση, Ε., Τσιάντης, Ι. In Σύγχρονη Ψυχολογία στην Ελλάδα. Έρευνα και Εφαρμογές στους Τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης και της Κλινικής Πράξης / επιμ. Φ. Αναγνωστόπουλος, Α. Κοσμόγιαννη, Β. Μεσσήνη. – Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 1997, σ. 3-12.

Επιστημονικές Επιμέλειες:

A tribute to Andre Green / επιμ. Ο. Μαράτου ; D. Panitz. – (Monographs, Special Issue). – Athens: Hellenic Psycho-analytical Society ; Nissos, 2016.

Βιβλία σε συνεργασία με άλλους:

- Εγχειρίδιο για την ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού και του εφήβου / Πάνιτς-Τζούφρα Δ. …[κ.ά]. – [Αθήνα]: Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς(1986).

- Το Aids και οι ψυχοκοινωνικές πλευρές του σε σχέση με HIV οροθετικά παιδιά και εφήβους που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία και Αιμορροφιλία καθώς και τις οικογένειες τους / Πάνιτς Δ., Τσιάντης Ι., Αναστασόπουλος Δ. – 1989.

Έκθεση για την Π.Ο.Υ. Περιφερειακό Γραφείο Ευρώπης. Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας.

- Μοντέλο παρέμβασης σε πολλά επίπεδα για HIV οροθετικούς ασθενείς που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία και Αιμορροφυλία και τις οικογένειες τους καθώς και για τους ειδικούς επαγγελμάτων υγείας / Δ. Πάνιτς... [κ.ά]  (1991).

Έκθεση για την Π.Ο.Υ, Περιφερειακό Γραφείο Ευρώπης, Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, 1990 (στα Αγγλικά)

Επίσης In Κοινωνική Eργασία, Έτος 6^ο, τχ. 22.

Ντένυ Πάνιτς , ψυχολόγος PhD, διδάσκουσα αναλύτρια ΕΨΕ/ΙΡΑ

Εργογραφία

Βιβλία

• Προς τα ενδότερα της ψυχής: ψυχανάλυση και ψυχαναλυτική αντικριστή θεραπεία, Καστανιώτης, Αθήνα 2007.
• Ο παιδικός αυτισμός: θεραπευτική προσέγγιση, Καστανιώτης, Αθήνα 2001.

Συμμετοχή στα βιβλία

• Πεπρωμένο: το άδηλο αντικείμενο της μοίρας Ιn Ψυχανάλυση και ιδεολογίες: πρακτικά 7^ου Διεθνούς Ψυχαναλυτικού Συνεδρίου Δελφών / Επιμ. Κώστας Μπαζαρίδης. – Αθήνα: ΚΑΠΟΝ, 2013.
• Παιδική παραβατικότητα στα νήπια: αιτιολογικοί παράγοντες In Υγεία, ασθένεια και κοινωνικός δεσμός / Δροσινού Μαρία, Συνοδινού Κλαίρη. – Αθήνα: OPPORTUNA, 2011.
• Somatization, affect and thought In Beyond the Mind-Body Dualism: Psychoanalysis and the Human Body, Proceedings of the 6th Delphi International Psychoanalytic Symposium / Ed. Evy Zacharacopoulou. - Philadelphia, ELSEVIER, 2006.
• Wilfred Bion / Schmid – Kitsikis Elsa, επιμ. Συνοδινού Κλαίρη, μετ. Ατσαλάκη Αμαλία, Κεφαλάς Πέτρος. – Αθήνα: Εκδόσεις ΒΗΤΑ, 2011.
• Η ιδιωτική τρέλα: ψυχανάλυση των οριακών περιπτώσεων / Green Andre, μετ. Λογαρίδη Θάλεια, επιμ. Συνοδινού Κλαίρη. – Αθήνα: Καστανιώτης, 2009.
• Ο άνθρωπος και η ψύχωσή του / Pankow Gisela, μετ. και επιμ. Συνοδινού Κλαίρη. – Αθήνα: Καστανιώτης, 2009.
• Το εφηβικό πάθος / Schmid – Kitsikis Elsa, μετ. Τσαρμακλή Δροσούλα, επιμ. Συνοδινού Κλαίρη. – Αθήνα: Καστανιώτης, 2007.
• Οικογενειακή δομή και ψύχωση / Pankow Gisela, μετ. Ιωαννίδης Γεράσιμος, πρόλ. Συνοδινού Κλαίρη. – Αθήνα: Ροές, 2006.

Άρθρα

• Αδιέξοδα στην ψυχαναλυτική διαδικασία, κρίση της ψυχανάλυσης: αλήθεια ή μύθος;, Εκ των Υστέρων, τχ. 26, 2017, σ. 99-106.
• Σκέψεις γύρω από την ταύτιση σε ψυχοσωματικές αποδιοργανώσεις, Εκ των Υστέρων, τχ. 25, 2013-2014, σ. 155-160.
• Η δημιουργικότητα ως αντ-έρεισμα στη δυσφορία στον πολιτισμό σήμερα, Εκ των Υστέρων, τχ. 24, 2012, σ. 71-82.
• Η Τεχνική στην Ψυχανάλυση των παιδιών, του Antonino Ferro, Οιδίπους, τχ. 8, 2012, σ. 381-390.
• Σχέση ψυχανάλυσης και ψυχαναλυτικής αντικριστής θεραπείας, Εκ των Υστέρων, τχ. 21, 2010, σ. 75-90.
• Le corps,"char de l'ame''?, Recerches en Psychanalyse, No. 9, 2010, p. 18-21.
• Η ψυχική αμφισεξουαλικότητα: φροϋδικές και μεταφροϋδικές θέσεις, Εκ των Υστέρων, τχ. 19, 2009, σ. 87-98.
• Κάνε το όνειρό σου πιο διαρκές από τη νύχτα, Εκ των Υστέρων, τχ. 16, 2008, σ. 49-52.
• Νίκος Νικολαϊδης: γλώσσα, ενόρμηση, συμβολισμός Βιβλιοπαρουσίαση Εκ των Υστέρων, τχ. 14, 2006, σ. 176-177.
• Η πολυπλοκότητα του συναισθήματος του πένθους, Εκ των Υστέρων, τχ. 13, 2005, σ. 53-65.
• Psychoanalytic Psychotherapy for Severely Disturbed Borderline Patients: οbservations on the Supervision Group of Psychotherapists / Chatziandreou M., Tsani H., Lamnidis N., Synodinou C., Vaslamatzis G., American Journal of Psychoanalysis, Vol. 65 (2), 2005, p. 135-147.
• Devoir de liaison-La memoire revisitee, Revue Francaise de Psychanalyse, Vol. 64 (1), 2000, p. 151-160.
• Επιστήμη: η νεύρωση της ψυχανάλυσης, Εκ των Υστέρων, τχ. 3, 1999, σ. 45-56.
• Η ηθική της α-λήθειας, Εκ των Υστέρων, τχ. 2, 1998, σ. 159-166. 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Κλαίρη Συνοδινού γεννήθηκε στο Βόλο το 1946. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και στη συνέχεια μετέβη στο Παρίσι με υποτροφία της Γαλλικής κυβέρνησης. Εκεί ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Ψυχολογία, στο πανεπιστήμιο Paris VII. Κατά τη διάρκεια της πολύχρονης παραμονής της στη Γαλλία εκπαιδεύτηκε στην Ψυχαναλυτική Εταιρεία των Παρισίων και έγινε μέλος της το 2000. Παράλληλα έγινε μέλος του Ψυχοσωματικού Ινστιτούτου Παρισίων.

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1993 και δίδαξε ως μέλος ΔΕΠ του Παντείου Πανεπιστημίου, ψυχοπαθολογία και ψυχανάλυση.

Εξελέγη τακτικό μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας το 2000.

Υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής του ψυχαναλυτικού περιοδικού «Εκ των Υστέρων», ενώ συμμετείχε στην ελληνική ομάδα ψυχαναλυτών που μελετούσε το θέμα του ετήσιου συνεδρίου Γαλλόφωνων Ψυχαναλυτών.

Η Γαλλική κυβέρνηση της απένειμε το Παράσημο του Ιππότη του Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα, διάκριση που απονέμεται σε διεθνείς προσωπικότητες με μεγάλη προσφορά στην επιστήμη και στον άνθρωπο.

Η Κλαίρη Συνοδινού πέθανε στις 13/1/2017 μετά από μακρά ασθένεια. Άφησε πίσω της ένα σημαντικό συγγραφικό έργο το οποίο περιλάμβανε βιβλία και άρθρα ψυχαναλυτικού περιεχομένου.

Εργογραφία

Α) ΒΙΒΛΙΑ

• Γαβριήλ, Ι.(2019) Ομάδα εργασίας: Ψυχαναλυτικός διάλογος και ερμηνευτική εργασία( Σχολιασμός επί του κειμένου του Σ.Μητροσύλη) ,σ.71-76.In Η ερμηνεία στην ψυχανάλυση. Μονογραφίες 6. Επιμέλεια : Κώστας Μπαζαρίδης, Όλγα Μαράτου. ΕΨΕ/νήσος. Αθήνα.
• Γαβριήλ, Ι.(2008) Η ψυχοδυναμική προσέγγιση της σχιζοφρένειας μέσω της τέχνης,σ.338-360. Ιn ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ. Επιμέλεια: Ι.ΒΑΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ , ΣΤ.ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ. Επιστημονική εποπτεία: N.TZABΑΡΑΣ . Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα.

Β) ΑΡΘΡΑ

• Gabriel, J. Beratis, S.(1997).Early Trauma in the Development of Masochism and Depression. Int.Forum Psychoanal.,6(4): 231-236.
• Beratis, S. Gabriel, J. Hoidas, S. (1997) Gender differences in the frequency of schizophrenic subtypes  in unselected hospitalized patients. Schizophrenia Research, vol.23, issue 3, p.239-244.
• Beratis, S. Gourzis, P. Gabriel, J. (1996) Psychological Factors in the Development of Mood Disorders with a Seasonal Pattern. Psychopathology,29, p.331-339.
• Beratis, S. Gabriel, J. Hoidas, S. (1994) Age at Onset in Subtypes of Schizophrenic Disorders. Schizophrenia Bulletin, vol20, iss.2, p.287-296.
• Beratis, S. Gourzis, P. Gabriel,J. (1994) Anniversary Reaction as Seasonal Mood Disorder. Psychopathology ,27, p.14-18.

Γ) ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ

• Γαβριήλ, Ι. (1986) Η αυτοκτονία στην Πελοπόννησο: επιδημιολογία, ψυχοπαθολογία, κοινωνικοί παράγοντες. Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Ιωάννα Γαβριήλ είναι ψυχίατρος- ψυχαναλύτρια, μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης. Διετέλεσε μέλος ΔΕΠ στο τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών.

Εργογραφία

Άρθρα 

• Entre le O chez Bion et le Roc du biologique chez Freud: divergences et convergences, Revue Francaise de Psychanalyse, LXXXII, Decembre 2018.
• Ένας κόσμος σε μετεξέλιξη: παραδοξότητες και δυσκολίες για την ψυχανάλυση, Εκ των Υστέρων, τχ. 26, Άνοιξη 2017.
• Υστερική ταύτιση, Εκ των Υστέρων, τχ. 25, Χειμώνας 2013-2014.
• Ο φόβος… της αποκάλυψης… ότι κάτι γίνεται που δεν πρέπει και συγχρόνως πρέπει (Σχολιασμός στην παρουσίαση αναλυτικής περίπτωσης από Ι. Κλεώπα), Οιδίπους, τχ. 9, 2013.
• Κεντρική φοβική θέση του Α. Green, Δελτίο. Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, τχ. 46, 2012.
• Σχετικά με την δι-επεξεργασία, Εκ των Υστέρων, τχ. 22, Ιούλ. 2011.
• Ο βράχος του βιολογικού έρεισμα και εμπόδιο στην εσωτερίκευση, Οιδίπους, τχ. 5, 2011.
• Ανάμεσα – σε – δύο, ανάμεσα – αυτοί οι – δύο… Η ενοχή. Σκέψεις γύρω από την παρουσίαση της Κ. Σαμπέρ, Εκ των Υστέρων, τχ. 19, Δεκ. 2009.
• Από το ιδιωτικό στο δημόσιο, όχημα προς ένα ενδιάμεσο χώρο, Εκ των Υστέρων, τχ. 16, Ιούν. 2008.
• Αποκλεισμένο πένθος, Εκ των Υστέρων, τχ. 13, Δεκ. 2005.
• Perte de l’ auto-activation psychique. Activite compulsive d’ allure obsessionnelle. Lesion lenticulaire bilaterale / D. Laplane, M. Baulac, B. Pillon et I. Panayotopoulou - Achimastos, Revue Neurologique, T. 138, No. 2, 1982.

Συμμετοχή στα βιβλία 

• Από το πρωταρχικό στα Οιδιπόδεια πένθη: οι περιπέτειες της διαδρομής In Απώλειες και διεργασία πένθους / επιμ. Όλγα Μαράτου, Κώστας Μπαζαρίδης. – Αθήνα: Νήσος ; Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, 2013. – (Μονογραφίες ; 3).
• Το σωματικά άρρωστο παιδί μέσα στον ενήλικα αναλυόμενο In Προσεγγίσεις V: Η σωματική υγεία του βρέφους και ο ψυχισμός: γονείς και βρέφη, οι πρώτοι δεσμοί / επιμ. Γρηγόρης Αμπατζόγλου… [κ.ά.]. – Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2008.
• Η επιλογή της τεχνητής γονιμοποίησης, τρόπος ελέγχου του σώματος και της επιθυμίας του παιδιού In Προσεγγίσεις της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής / επιμ. Γρηγόρης Αμπατζόγλου… [κ.ά.]. – Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2006.

Βιογραφικό

Πτυχίο Ιατρικής Αθηνών [1976]. Μετά την δωδεκάμηνη υποχρεωτική θητεία του αγροτικού, ειδικότητα Ψυχιατρικής στο Παρίσι [1978-1982], στα πλαίσια του Certificat d’ Etudes Speciales , Faculte Pitie Salpetriere, Universite Paris VI.

Απόκτηση του γαλλικού τίτλου ειδικότητας μετά την υποστήριξη εργασίας με θέμα «Μια ιστορική προσέγγιση της «φύσης» της ψύχωσης της λοχείας» / Une approche historique de la nature de la psychose puerperale.

Ψυχαναλυτική διαδρομή: πρώτη φάση ανάλυσης και εκπαίδευσης στο Παρίσι, στη διάρκεια της σχεδόν δεκαετούς παραμονής μου, και εν συνεχεία δεύτερη φάση ανάλυσης και εκπαίδευσης στην Αθήνα, στα πλαίσια της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Τακτικό μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. 

Εργογραφία

Άρθρα:

• Mother’s Primacy in Anthropology and Psychoanalysis. Romanian Journal of Psychoanalysis, 12/2 (2020), p. 70-92. doi: 10.2478/rjp-2019-0017
• Porte-«deuil» : interférences subjectives, sociales et politiques au sujet des portés-disparus à Chypre, Cahiers de Psychologie clinique, 1/54 (2020): 75-87
• Rene Kaës. Η Ιδεολογία. Το Ιδεώδες , η Ιδέα, το Είδωλο.   (βιβλιο-παρουσίαση). Οιδίπους, τχ. 20 (2019), σ. 283-291
• Ομαδική διάταξη συνδυαστικών διαμεσολαβήσεων για παιδιά με αυτισμό, Οιδίπους, τχ. 19 (2018), σ. 162 – 178.
• Το διπλό πένθος του Εγώ, Οιδίπους, τχ. 17 (2017), σ. 139-160.
• Σύμφωνα απάρνησης και ασυνείδητες συμμαχίες με επίκεντρο τους φορείς-πένθους των Ελληνοκύπριων αγνοουμένων, Συστημική σκέψη και Ψυχοθεραπεία, τχ. 13 (2017).
• Όταν η απώλεια βιώνεται ως απουσία. Ψυχαναλυτική και Ανθρωπολογική προσέγγιση του παραδείγματος των αγνοουμένων της Κύπρου, Οιδίπους, τχ. 18 (2017).
• Une déchirure dans la mémoire qui s’agrandit avec le temps, Revue française de Psychanalyse, Vol. 80, Νο.2 (2016), p. 474 - 487
• Το ενδιάμεσο και η δοκιμασία. Ανθρωπολογική προσέγγιση της εφηβείας. Συνδέσεις με την κλινική και την Ψυχανάλυση, Οιδίπους, τχ. 15 (2016), σ. 125 -152.
• Η μετανεωτερική έννοια της κακοποίησης, Οιδίπους, τχ. 13 (2015), σ. 198 – 223.
• Μητριαρχία. Ανθρωπολογική και ψυχαναλυτική προσέγγιση μιας επιμένουσας υπόθεσης, Οιδίπους, τχ. 11 (2014), σ. 463 - 476.
• Το Ψυχαναλυτικό Έργο τού René Kaës [Mε αφορμή την ελληνική μετάφραση του βιβλίου του] Ένας Πληθυντικός Ενικός. Η Ψυχανάλυση στη Δοκιμασία της Ομάδας, Οιδίπους, τχ.4 (2011), σ. 463 - 476.
• Γιατί ένα πολιτιστικό – δημιουργικό πρόγραμμα για το παιδί με αυτισμό; Special life, τχ. 6 (2011), σ. 34 – 37.
• Νέες δομές, ναι. Νέοι θεσμοί όμως; Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 9 (2005), σ. 19 – 29.

Άρθρα σε συνεργασία με άλλους:

• Το Περιβολάκι ΙΙΙ / Δοξιάδη Α., Πέτρου Μ. (2009), Τετράδια Ψυχιατρικής, τχ. 107 (2009), σ. 123-124.
• Αυτισμός: πρώιμη διαγνωστική διαπίστωση και έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση / Βλαχάκη Ε., Πέτρου Μ., Scientific American (Ελληνική έκδοση), Τόμ. Β΄, τχ. 15 (Απρίλιος 2000), σ. 53-55.
• Το αδύνατο πένθος των συγγενών των Κύπριων αγνοουμένων: Ψυχικές και Κοινωνικές διαστάσεις / Γεωργιάδη Ε., Πέτρου Μ., Ψυχολογικά θέματα, Τόμ. 7, τχ. 1 (1996), σ. 66-73.

Συνεργάτης στα βιβλία

• Η μνήμη στην εποχή του μαύρου καθρέφτη. In Σιδηροπούλου Α, Ντάβου, Μπ. (επιμ.) Συντροφικότητα και σχέσεις οικειότητας στην ψηφιακή εποχή. Αθήνα: Παπαζήσης (υπό έκδοση)
• Το σωματικό εγώ (S. Freud), η ενοίκηση του σώματος (D. Winnicott) και το εγώ-δέρμα (D. Anzieu). In Αναστασόπουλος, Δ. κ.ά. (επιμ.) Ψυχισμός, σώμα, βία. Μια ψυχοδυναμική προσέγγιση. Αθήνα: Τόπος, 2019, σ. 37-48.
• The Contribution of Psychoanalytical Thinking and Practice to Social Community Psychiatry  In Psychiatry. Towards a Critical, Patient-Oriented Approach / ed. Stylianidis S. – London: Springer, 2016, p. 93-113.
• Η συμβολή της ψυχαναλυτικής σκέψης και πρακτικής στην κοινωνική-κοινοτική ψυχιατρική /  Πέτρου Μ., Στυλιανίδης Σ. Ιn Σύγχρονα θέματα Κοινωνικής-Κοινοτικής Ψυχιατρικής. Για μια κριτική ανθρωποκεντρική ψυχιατρική / Στυλιανίδης Σ…[κ.ά.]. -  Αθήνα: Τόπος, 2014, σ. 185-212.
• Η αφηγητική στην εργασία με το αυτιστικό παιδί σε οργανωμένο πλαίσιο / Hochmann J. ; μτφ. Πέτρου Μ., Μπέση Α. In Παιδί και έφηβος, τχ. 7, Νο. 2 (2005), σ. 29-43.
• Απώλεια και Ιστορία. Οι περιπέτειες ενός πένθους /  Γεωργιάδη Ε., Πέτρου Μ. Ιn Ψυχικό τραύμα και εφηβεία. Φαντασίωση, πραγματικότητα και η περίπτωση της Κύπρου / Αναστασόπουλος Δ…. [κ.ά.]/ - Λευκωσία: Κυπριακή Εταιρεία Μελετών Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, 1998, σ. 111-134.
• Autism and autistic-like barriers in dealing with it / Βλαχάκη Ε., Πέτρου Μ. In International Conference on Developmental and cognitive disabilities. – Λάρνακα, 1998. (Δημοσιεύθηκε στα πρακτικά του Συνεδρίου)

Βιογραφικό

Κλινικός ψυχολόγος Phd και κοινωνικός ανθρωπολόγος MA (Πανεπιστήμιο Lumière-Lyon 2). Δίδαξε Κλινική Ψυχολογία, Ανθρωπολογία και Εθνοψυχιατρική στο Πανεπιστήμιο Lumière-Lyon 2 και στις Ανώτερες Σχολές Ψυχιατρικών Νοσηλευτών της Λυών. Σήμερα είναι ερευνητής (chercheur associé) στο Centre de Recherche en Psychopathologie et Psychologie Clinique  στο Πανεπιστήμιο Lumière-Lyon 2.

Εργάστηκε σε ανοικτό παιδοψυχιατρικό πλαίσιο (CHU St Jean de Dieu, Lyon) και στο Ελληνικό Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών σε πρόγραμμα αποϊδρυματισμού. Διετέλεσε επιστημονικός υπεύθυνος του κέντρου για τον αυτισμό «Το Περιβολάκι ΙΙΙ». Σήμερα εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχαναλυτής και αναλυτής, συντονιστής και επόπτης ομάδων.

Είναι μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, International Psychoanalytical Association, Société Française de Psychothérapie Psychanalytique de Groupe και της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας ομάδας.   

Εργογραφία

Άρθρα

• Γκορίνης, Α. και Μαλιδέλης,Δ. (2021). Συνέντευξη του νέου Προέδρου της SPI , Σαράντη Θανόπουλου στην Ιστοσελίδα της ΕΨΕ. Ιn Επικαιρότητα / Ιστοσελίδα της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. https://psychoanalysis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=126#spi
• Μαλιδέλης, Δ. (2020) Απόδοση του άρθρου του Otto Kernberg : Θεσμικά προβλήματα της ψυχαναλυτικής εκπαίδευσης. In Συνδέσεις 3: Ψυχαναλυτική εκπαίδευση, Ιστοσελίδα της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. http://www.psychoanalysis.gr/index.php/syndeseis#otto-kernberg
• Μαλιδέλης, Δ.(2020). Η θεωρία του Πεδίου στο πλαίσιο της Ψυχαναλυτικής Θεωρίας και Τεχνικής. Οιδίπους 21: 142-163
• Συνομιλία του Δημήτρη Μαλιδέλη με το Σαράντη Θανόπουλο με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού (2020). In Η ψυχανάλυση την εποχή της πανδημίας, Ιστοσελίδα Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.
• Ο Δημήτρης Μαλιδέλης συνομιλεί με τον Cosimo Schinaia,(2019).In ΔΙΑΛΟΓΟΙ: Oικολογική κρίση και ψυχανάλυση, η ψυχανάλυση ενώπιον της οικολογικής κρίσης, Ιστοσελίδα Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.
• Μαλιδέλης Δ. & Θανόπουλος Σ. (2019). Συνομιλία του Σαράντη Θανόπουλου με τον Δημήτρη Μαλιδέλη. Οιδίπους 20: 7-27
• Μαλιδέλης, Δ. (2018). Σχόλιο πάνω στην Περίπτωση της Λ. Οιδίπους 19 :51-56.
• Μαλιδέλης Δ. & Ferro A. (2018) . Συνομιλία με τον Antonino Ferro. Οιδίπους 19 : 6-35
• Μαλιδέλης, Δ. (2017). Η έννοια και η Συμβολή της Μοναξιάς στην Ψυχαναλυτική Θεωρία. Οιδίπους 17:187-198.
• Μαλιδέλης Δ. Μοναξιά και ψυχαναλυτική διαδικασία, μεταβίβαση και αντιμεταβίβαση Ψυχολογικά Θέματα Τόμος 11 -13 (2007) Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων
• Malidelis Dimitrios (2007) La necessita della tecnica psicoanalitica nella valutazione e nel trattamento degli utenti dei centri di salute mentale Costruzioni Psicoanalitiche a.VII-n.14/2007.
• Papadopoulos P., Malidelis D., Drositi A, & Panagoulias E.(2007) Personality disorders - neurotic disorders and somatic illnesses. European Psychiatry, Vol. 22, Suppl. 1 p. 175
• Malidelis D. Papadopoulos P., Drositi A., & Panagoulias E. (2007). Description of elements of psychoanalytic technique in Mental Health Center. European Psychiatry, Col.22, Suppl. 1 p. 211
• Panagoulias E., Dailianis K. Malidelis D.& Papadopoulos P. (2007) Depression and the elderly. European Psychiatry, Vol 2, Suppl. 1.pp 338-339
• Ματιάτου Σ. Τερζίογλου Ε., Υφαντής Θ., & Μαλιδέλης Δ. (2006) Ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες κλινικού ψυχολόγου σε πλαίσιο Κέντρου Ψυχικής Υγείας. Ένα περιστατικό ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας. Τετράδια Ψυχιατρικής Νο 96, σελ. 120-128
• Παπαδόπουλος Π., Μαλιδέλης Δ., Παναγούλιας Ε., Κεφάλα Γ., & Παππά Β. (2006) Μεθοριακές Διαταραχές Προσωπικότητας - Νευρωτικές Διαταραχές και τραυματικές εμπειρίες κατά τη παιδική ηλικία. Ψυχιατρική, Vol.17, Παράρτημα 1ΑΑ-294
• Μαλιδέλης, Δ. (2004). Ευαισθητοποίηση στην ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία στο πλαίσιο της εκπαίδευσης μεταπτυχιακών κλινικών ψυχολόγων σε Κέντρο Ψυχικής Υγείας. Δελτίο Επικοινωνίας, τεύχος 6, σελ. 13-14.
• Malidelis, D., Panagoulias, E., Papadopoulos, P., Venizelou, G. & Dailianis, K. (2004). Psychodynamic psychotherapy in patients with self–destructive behavior, World Psychiatry, Vol. 3, Suppl. 1, p. 321.
• Malidelis, D., Papadopoulos, P., Panagoulias, E., Dimopoulou, E., Terzioglou, E. & Tychopoulos, G. (2004). Psychodynamic psychotherapy focusing on transference, World Psychiatry, Vol. 3, Suppl. 1, p. 348.
• Dailianis, K., Panagoulias, E. & Malidelis, D. (2004). Qualitative and quantitative differences of depression symptoms according to sex, age and severity. World Psychiatry, Vol. 3, Suppl. 1, p. 269.
• Μαλιδέλης, Δ., Παπαδόπουλος, Π., Παναγούλιας, Ε., Βενιζέλου, Γ. & Τυχόπουλος, Γ. (2004). Η σημασία της διάγνωσης στον άξονα II, για την αντιμετώπιση των ασθενών. Ψυχιατρική, No 15 (Παράρτημα 1), σελ. 243.
• Χατζησταυράκης, Γ., Λαζαράτου, Τ., Κοράλλη, Λ., Ζεїκου, Ε., Δανιήλ, Μ., Χατζής, Η., Χαραλαμπόπουλος, Η., Κατσαράκης, Σ., Μαλιδέλης, Δ. & Σακελλαρόπουλος, Π. (2004). Από τη δυαδικότητα της ψυχαναλυτικής κατάστασης στην πολυπλοκότητα της θεσμικής λειτουργίας. Μονάδα Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Καλλιθέας. Ψυχιατρική, No 15 (Παράρτημα 1), σελ. 129.
• Χατζησταυράκης, Γ., Λαζαράτου Τ., Κοράλλη, Λ., Ζεїκου, Ε., Δανιήλ, Μ., Χατζής, Η., Χαραλαμπόπουλος, Η., Κατσαράκης Σ., Μαλιδέλης, Δ. & Σακελλαρόπουλος, Π. (2004). Νέες παθολογίες, νέοι θεραπευτικοί στόχοι. Ο εμπλουτισμός της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας. Μονάδα Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Καλλιθέας. Ψυχιατρική, No 15 (Παράρτημα 1), σελ. 129.
• Papadopoulos, P., Malidelis, D., Dimopoulou, E. & Panagoulias E. (2004). A comparative study on the outcome of psychotherapy between “neurotic” and personality disorders. European Psychiatry, Vol. 19, Suppl. 1, p. 212.
• Panagoulias, E., Dailianis, K., Malidelis, D. & Papadopoulos, P. (2004). Users’ evaluation of a Mental Health Centre. European Psychiatry, Vol. 19, Suppl. 1, p. 195.
• Χατζησταυράκης, Γ., Λαζαράτου Τ., Κοράλλη Λ., Ζεϊκου Ε., Κατσαράκης Σ., Μαλιδέλης, Δ. & Σακελλαρόπουλος, Π. (2004). Η σημασία του πλαισίου στο Πολυδύναμο Κέντρο Καλλιθέας. Μονάδα Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Καλλιθέας. Ψυχιατρική, No 15 (Παράρτημα 1).
• Μαλιδέλης, Δ., Καπράλος, Γ., Διαμαντοπούλου, Φ., Δημοπούλου, Ε., Τερζίογλου, Ε., Πατυχάκη, Κ. & Τυχόπουλος, Γ. (2003). Οι δραστηριότητες του κλινικού ψυχολόγου σε κέντρο ψυχικής υγείας στο πλαίσιο της υπηρεσίας ενηλίκων. Τετράδια Ψυχιατρικής, Νο 84, σελ. 108-114.
• Μαλιδέλης, Δ., Παπαδόπουλος, Π., Παναγούλιας, Ε., Νταϊλιάνης, Κ. & Τυχόπουλος, Γ. (2002). Οι λειτουργίες του Κ.Ψ.Υ. Περιστερίου. Τετράδια Ψυχιατρικής, Νο 78, σελ. 26-30.
• Panagoulias, E. Papadopoulos P. Dailianis K. & Malidelis D. (2002) Psychiatric Disorders and Smoking. Journal of Psycosomatic Research. Vol. 52 pp 399-406
• Μαλιδέλης, Δ. (1993). Μεταιχμιακή Διαταραχή της Προσωπικότητας. Τετράδια Ψυχιατρικής, Νο 43, σελ. 64-72.
• Μαλιδέλης, Δ. & Καπράλος, Γ. (1991). Αναφορά στις προβλητικές μεθόδους αξιολόγησης και δυναμικής κατανόησης της προσωπικότητας. Τετράδια Ψυχιατρικής, Νο 35, σελ. 86-90.

Βιβλία

1. Συμμετοχή σε Βιβλία

• Malidelis ,Dimitris (2021) IL CONCETTO PSICOANALITICO DELLA TRANSLAZIONE(p.79-88). In DALL’IO AL NOI/ ADRIANO VOLTOLIN, LUIGI BORGOMANERI, A cura di Giuseppe Perfetto , Mimesis edizioni, Milano, Italy.
• Μαλιδέλης, Δ. Γονεϊκές σχέσεις και ψυχαναλυτική εργασία: Κλινικό περιστατικό γυναίκας σε θεραπεία με μητέρα με σωματικά προβλήματα. In ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΑ , Ψυχολογικές Διεργασίες. Επιστημονική επιμέλεια: ΦΩΤΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ – ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ, Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη, 2008.
• Μαλιδέλης, Δ., Τυχόπουλος, Γ. & Παναγούλιας, Ε. (1993). Το φάσμα Υπηρεσιών του Κ.Ψ.Υ. Περιστερίου.In Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και οι Νέες Δομές Ψυχιατρικής Φροντίδας, σελ 231-240. Επιμέλεια Α. Κωνσταντόπουλος Αθήνα 1995. 

2. Μετάφραση & Επιμέλεια Βιβλίων

• Σαράντης Θανόπουλος, Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ, Μετάφραση: Δ. Μαλιδέλης,
  Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, Αθήνα, 2012.
• Hinhelwood D.R., ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΚΛΑΪΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ, Σημείωμα επιστημονικού υπευθύνου σειράς Κλινική Ψυχολογία-Ψυχοθεραπεία-Ψυχανάλυση:Δ.Μαλιδέλης, Εκδόσεις ΝΟΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ, Αθήνα, 2008
• Antonino Ferro, Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ, Επιστημονική επιμέλεια και μετάφραση : Δ. Μαλιδέλης, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2006
• Silvia Vegetti Finzi, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ, Επιστημονική επιμέλεια: Δημήτρης Μαλιδέλης, Εκδόσεις ΝΟΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ, Αθήνα, 2006
• Ogden H.T., ΠΡΟΒΛΗΤΙΚΗ ΤΑΥΤΙΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ, Επιστημονική επιμέλεια& Πρόλογος: Δ.Μαλιδέλης, Εκδόσεις ΝΟΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ, Αθήνα, 2004

Βιογραφικό

Ο Δημήτρης Μαλιδέλης είναι κλινικός ψυχολόγος , ψυχαναλυτής , μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης.

Σπούδασε ψυχολογία-κλινική ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (Msc) στην Κοινωνική Ψυχιατρική, από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Ιατρική Σχολή) και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Εκπαιδεύτηκε στη Διαγνωστική και Θεραπευτική Προσέγγιση του «Δύσκολου Αρρώστου», στα πλαίσια διετούς μετεκπαιδευτικού σεμιναρίου που οργάνωσε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας. Εργάστηκε επί σειρά ετών στο Κ.Ψ.Υγείας Περιστερίου του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Διετέλεσε επόπτης Ψυχολόγος σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα Ελληνικών και ξένων (Ευρωπαϊκών) Πανεπιστημίων όπως και σε Δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς Ψυχικής Υγείας. Επιστημονικά άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε Ελληνικά και ξένα περιοδικά. Έχει επιμεληθεί και μεταφράσει 4 βιβλία ψυχαναλυτικού περιεχομένου.

Εργογραφία

Άρθρα 

• Το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης: από την Αρχαία Ελληνική στην Ψυχαναλυτική Σκέψη και την αιτιοκρατία του ασυνείδητου, Οιδίπους, τχ. 20 (2019).
• On the genealogy of group analysis: our version of the Greek context / Dominique Mylona, Nikos Lamnidis, Sophia-Maria Moraitou, Group Analysis, vol. 52 (1), 2018, p. 51-64.
• Η Ηθική και η Δεοντολογία στην Εργασία του Ψυχαναλυτή, Οιδίπους, τχ. 16, Δεκέμβριος 2016.
• Μια ματιά στην «Οικονομία» μιας Ανάλυσης [Σχολιάζουν ο Νίκος Τζαβάρας και ο Φώτης Μπόμπος – Απαντά η Δομινίκη Μυλωνά (Αναλύτρια στη Συνεδρία)], Οιδίπους, τχ. 12, Δεκέμβριος 2014.
• Ο πειρασμός και η πτώση του Νάρκισσου, Οιδίπους, τχ. 3, Μάρτιος 2010.
• Η κάθαρση στην ψυχανάλυση και στην ελληνική τραγωδία, Οιδίπους, τχ. 1, Μάρτιος 2009.

Ομιλία

• The Process of Mourning in a Group / Dominique Mylona, Sophia- Maria Moraitou, 16th International Symposium, Lisbon 2014, Group Analytic Society International  (GASi)

Βιογραφικό

Η Δομινίκη Μυλωνά είναι ψυχίατρος, ψυχαναλύτρια -μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΕΨΕ) και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (ΙΡΑ) και αναλύτρια ομάδας- μέλος της Group Analytic Society (International). Εργάζεται ιδιωτικά και έχει εκπαιδευτικό, εποπτικό και συγγραφικό έργο.

Είναι ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Ομαδικής Ανάλυσης S.H. Foulkes στο οποίο εκτελεί καθήκοντα Διευθύντριας της Εκπαίδευσης από το 2017.

Εργογραφία

Άρθρα 

• Διαδίκτυο και ψυχικός χώρος, Οιδίπους, τ. 19, Νοέμβριος 2018.
• Η έννοια του αρνητικού στην ψυχανάλυση, κριτική παρουσίαση, Οιδίπους, τ. 11, Απρίλιος 2014.
• Κατάρρευση πατρικών λειτουργιών και σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, Οιδίπους, τχ. 11, Απρ. 2014.
• Ψυχική υγεία και οικονομική κρίση: η συμβουλευτική και τα όρια επίδρασης της, Περιοδικό Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού, τχ. 101, 2013, σ. 254-260.
• Ναρκισσιστικός αστερισμός, τροπισμοί της σεξουαλικότητας, Οιδίπους, τχ. 5, Απρ. 2011.
• Η τραγική ανάγνωση της ιστορίας: κριτική παρουσίαση, Οιδίπους, τχ. 6, Νοέμ. 2011.
• Yστερία και μετουσίωση, Οιδίπους, τχ.1, Απρ. 2009.
• Τέχνη και αχρονικότητα: η περίπτωση Λεονάρντο, Εικαστική Παιδεία, Σεπτ. 2008.

Βιβλία & Μονογραφίες 

• Η δημιουργία στο φροϋδικό έργο. Η μετουσίωση: πρόταση αποκατάστασης μίας επιγραφής. – Αθήνα: Αρμός, 2018.
• Λεονάρντο ντα Βίντσι: σχεδιάζοντας την αλήθεια, χρωματίζοντας την διαχρονικότητα. Μια ψυχαναλυτική μελέτη. – Αθήνα: Αρμός, 2016.
• Η Λογοτεχνία στο ντιβάνι: διαβάζοντας λογοτεχνία με το φακό της ψυχανάλυσης. – Αθήνα: Αρμός, 2014.
• «… εκόμισα εις την τέχνην»: μια ψυχαναλυτική συνεισφορά στο αίνιγμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσω του Καβαφικού έργου. – Αθήνα: Ποταμός, 2011.
• Μετουσίωση: μία ψυχαναλυτική μελέτη με άξονα το έργο των Σ. Φρόυντ και Κ. Π. Καβάφη (Διδακτορική διατριβή Πάντειο Πανεπιστήμιο), Αθήνα, 2010.

Συμμετοχή στα βιβλία 

• Η μνήμη ως τυραννία in Black mirror και ψηφιακή κουλτούρα,, επιμ. Δέσποινα Καταπότη, Αθήνα, Καστανιώτης, Οκτώβριος 2019 (υπό έκδοση).
• Διαδίκτυο και αθέατες ψυχικές λειτουργίες In Διλήμματα και προοπτικές στην Ειδική Εκπαίδευση 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ειδικής Αγωγής με διεθνή συμμετοχή / Αδριανός Μουταβελής… [κ.ά.]. – Αθήνα: Γρηγόρη, 2015.

Βιογραφικό

Ο Χάρης Μωρίκης σπούδασε Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Κλινική ψυχολογία και ψυχοπαθολογία στη Γαλλία στο Πανεπιστήμιο Aix – Marseille I.

Είναι διδάκτωρ Ψυχολογίας, μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (I.P.A.). Έχει κάνει ανακοινώσεις σε διεθνή και ελληνικά συνέδρια, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ψυχαναλυτικά περιοδικά.

Έχουν  εκδοθεί επίσης τέσσερα βιβλία του στα οποία διερευνά τις ενδοψυχικές διαστάσεις της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της Τέχνης, εξελίσσοντας τη φροϋδική θεώρηση με την προσθήκη πρωτότυπων θεωρητικών θέσεων.