Ποιηση κατ' αρχην
Εισαγωγή: Χρυσή Γιαννουλάκη
Ο Freud έχει τοποθετηθεί ρητά: οι ποιητές προηγούνται των ψυχιάτρων στην κατανόηση της ανθρώπινης ψυχής. Το λογοτεχνικό έργο είναι ένα πεδίο πλησιέστερο στο ασυνείδητο από την επιστημονική σκέψη. Ακολουθώντας τον Freud και, κυρίως, την αγάπη μας για την ποίηση αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε το τμήμα της ιστοσελίδας Ποίηση κατ’ Αρχήν, με στόχο να δώσουμε τον πρώτο λόγο στην Τέχνη του Λόγου που θα συνοδεύεται από λακωνικούς θεωρητικούς σχολιασμούς. Θα παρατίθενται λοιπόν κάποια ποιήματα που προ(σ)φέρουν “τα λόγια της τρέλας”, όπως κανείς ιστάμενος μακριά από τις πρωτογενείς ψυχικές διεργασίες δεν θα τολμούσε.
Ως ψυχαναλυτές,, θέλοντας να αποφύγουμε μια σειρά προβλημάτων που δημιουργείται όταν δίνεται το προβάδισμα στην αντικειμενικότητα της επιστήμης, δεν μπορεί παρά να στοχεύουμε σε έναν διάλογο με την Ποίηση, πρωτίστως επί της Τρέλας. Ο Foucault, στην Ιστορία της Τρέλας, υπογραμμίζει την έλλειψη διαλόγου του καθημερινού ανθρώπου με τον τρελό και, κατά συνέπεια με την "Τρέλα" που αντιστοιχεί στο μη ορθολογικό κομμάτι του εαυτού όλων μας: «Ο σύγχρονος άνθρωπος, καταμεσής στον αδιατάραχτο κόσμο της διανοητικής πάθησης, δεν επικοινωνεί πια με τον τρελό: Από την μια στέκεται ο λογικός άνθρωπος, που για τα ζητήματα της τρέλας καθιστά υπεύθυνο τον γιατρό κι έτσι αποκλείει κάθε άλλο δρόμο επαφής με την τρέλα. Από την άλλη στέκεται ο άνθρωπος της τρέλας, που δεν επικοινωνεί με τους άλλους παρά μονάχα μέσα από μια λογική, που αποτελεί επιταγή, καταναγκασμό σωματικό και ηθικό» (Foucault, σελ.6).
Η “τρέλα” ή παραφροσύνη, όρος κοινός στην καθομιλουμένη για την ψύχωση, (ο Freud προτιμούσε τον όρο παραφρένεια από τη σχιζοφρένεια που επικράτησε τελικά), ανθίσταται στην κατανόηση και την αναπαράστασή της και οδηγεί τον συγγραφέα/μελετητή είτε σε μια άκριτη στάση αποπλανημένου θαυμαστή όπου δεν την αγγίζει στην ίδια την τρομακτική ουσία της είτε σε μια αποφυγή της μέσω μιας δήθεν επιστημονικής έγκυρης αντικειμενικότητας όπου πάλι δεν την αγγίζει στην ουσία της.
Αυτό δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Από την πρωτόγονη εποχή έως σήμερα, η Τρέλα ανακινεί τον συναισθηματικό κόσμο του συνομιλητή της με δύο συμπληρωματικούς τρόπους: γοητεύει αλλά κυρίως, προκαλεί έναν ανείπωτο τρόμο. Όσον αφορά στον τρόμο, όπως επισημαίνει ο Ν. Τζαβάρας στο βιβλίο του Τα Λόγια της Τρέλας, η ποίηση αποτελεί «όχι μόνο δίαυλο για την ψηλάφηση του προσυνειδητού αλλά και ασφαλιστική δικλείδα για την παράλληλη μείωση του τρόμου που κυοφορείται σε κάθε προσέγγισή του με τα όργανα της αισθητικής διείσδυσης που τείνουν να αποσταθεροποιήσουν το Εγώ» (σελ. 10).
Στον ακόλουθο σύνδεσμο παρουσιάζονται και ανανενώονται τακτικά, ποιητικά αποσπάσματα και σκέψεις.